ตีลูก ทำให้ลูกเชื่อฟังพ่อแม่ จริงหรือ?

Q: ลูกอายุ 6 ขวบกว่าครับ ไม่ใช่เด็กว่าง่าย ปู่ย่าบอกว่าถ้าเลี้ยงแบบตีเสียบ้าง ก็จะไม่เอาแต่ใจอย่างนี้ แต่พ่อแม่เห็นว่า เขาไม่ได้เอาแต่ใจทุกเรื่อง แต่ก็ไม่ใช่เด็กเรียบร้อยว่าง่าย พูดปุ๊บทำตามทันที (ซึ่งก็ชวนให้โมโหจริงๆ) ต้องบอกเหตุผลเขาบ้าง ไม่ดุไม่บ่นมากเขาก็จะร่วมมือ จะทำอย่างไรให้ลูกว่าง่ายขึ้นครับ และการตีใช้ได้ผลกับเด็กอายุเท่าไรถึงเท่าไร และจะตีให้ได้ผลควรตีอย่างไร ตีเรื่องอะไรครับ

วิธีที่ดีที่สุดในการทำให้เด็กว่าง่ายคือ การให้เหตุผล เป็นวิธีที่ถูกต้อง คุณพ่อสามารถหาความรู้ว่าด้วยเรื่องการให้เหตุผลในเว็บไซต์นี้หรือค้นหาจากเว็บเสิร์ชเอนจิ้น ด้วยคำค้นว่า จิตวิทยาเชิงบวก หรือ Positive Psychology

นอกจากเรื่องการให้เหตุผลแล้ว หลักการที่จิตวิทยาเชิงบวกมักใช้คือ ให้เด็กรับผิดรับชอบการตัดสินใจของตนเอง พูดง่ายๆ ว่าตนเองทำอะไรไว้ก็ต้องยอมรับผลที่เกิดขึ้นเสียดีๆ ด้วยวิธีนี้เด็กๆ ก็จะเรียนรู้เองว่าพฤติกรรมที่พึงประสงค์ (หรือพ่อแม่ประสงค์) คืออะไร

วิธีนี้ได้ผลแน่นอน มีงานวิจัยรองรับและมีตัวอย่างมากมาย อย่างไรก็ตามเรื่องยังหนีไม่พ้นประเด็นที่ผมพูดเสมอว่า คนเป็นพ่อแม่ต้องมี 2 อย่าง คือ การพูดตรงกัน และความสม่ำเสมอ

จะสอนหรือให้เหตุผลอะไร พ่อแม่ก็ต้องพูดตรงกันอยู่ดี จะยืนยันหลักการให้ลูกรับผิดรับชอบผลของการกระทำ คนเป็นพ่อแม่ยิ่งต้องการความอดทน มั่นคง และสม่ำเสมอ หมายถึงอดทนนานพอที่จะเห็นลูกค่อยๆ เรียนรู้ด้วยตนเองว่า ถ้าทำอะไรแล้วจะเกิดอะไรขึ้นและทำอะไรน่าจะดีกว่า

ปัญหาที่พบคือพ่อแม่เมืองไทยอดทนไม่พอ ที่จะให้ลูกเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีตามการคาดหวังของสังคม อีกเส้นทางหนึ่งที่ผมใช้เลี้ยงลูกเลี้ยงหลานและเชื่อได้ว่าเป็นวิธีที่คนเฒ่าคนแก่เลี้ยงผมและคนรุ่นของผมมาตลอดคือการพูดสั้นๆ แต่สีหน้าเอาจริง ประเภทคำเดียวอยู่ ข้อดีของวิธีนี้คือได้ผลเร็วดี เราไม่พูดเหตุผลยืดยาว แต่สอนด้วยสีหน้าและน้ำเสียง “เอาจริง” โดยไม่ต้องดุ และไม่ตี

จะเห็นว่าสองวิธีนี้ต่างกันชัดเจน มีที่เหมือนกันอยู่คือการเอาจริงและทำสม่ำเสมอ

เรื่องตี ตำราว่า ตีเมื่อเขาทำความผิดร้ายแรง “ร้ายแรง” แปลว่าอะไร แปลว่าความเสียหายนั้นอาจจะก่อให้เกิดการเสียชีวิตของตนเองหรือผู้อื่น สมัยโบราณก็จะตีให้หลาบจำ

เรื่องโดย : นพ.ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์ จิตแพทย์แผนกจิตเวช โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์

ภาพ : shutterstock