account_circle
6 แนวทางนำเสนอข้อมูลเด็ก ไม่ให้ ละเมิดสิทธิเด็ก
ปัจจุบันเราได้รับเรื่องราวข่าวสารจำนวนมากผ่านทางสื่อออนไลน์และออฟไลน์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องราวเกี่ยวกับเด็ก ซึ่งมีทั้งเรื่องทั่วไปที่ดูน่ารักน่าชัง รวมไปถึงเรื่องที่มีความละเอียดอ่อน เช่น เรื่องที่เด็กเป็นผู้ถูกกระทำ เด็กกระทำความผิด เด็กมีความพิการ เป็นต้น ซึ่งการนำเสนอข้อมูลเหล่านี้มีความเสี่ยงว่าจะ ละเมิดสิทธิเด็ก หากไม่ระวังค่ะคุณพ่อคุณแม่
6 แนวทางนำเสนอข้อมูลเด็กไม่ให้ ละเมิดสิทธิเด็ก
สถาบันอิศรา มูลนิธิพัฒนาสื่อมวลชนแห่งประเทศไทย ร่วมกับ กองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ จัดทำแนวปฏิบัติการนำเสนอข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับเด็กที่มีผลต่อครอบครัวและสังคม โดยไม่ละเมิดสิทธิเด็ก ดังนี้
1.แนวทางการนำเสนอข้อมูลเด็กในสถานการณ์ทั่วไป
การนำเสนอข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับเด็กต้องอยู่บนหลักการพื้นฐานของสิทธิเด็ก ให้ความสำคัญกับเด็กทุกเพศสภาพ ทุกเชื้อชาติ ศาสนา วัฒนธรรมอย่างเท่าเทียม ไม่เลือกปฏิบัติ
Do’s ควรทำ
- คิดถึงประโยชน์และความปลอดภัย ในการเปิดเผยอัตลักษณ์ของเด็ก และต้องขออนุญาตอย่างถูกต้อง
- นำเสนอศักยภาพของเด็ก เช่น การเป็นคนดี มีจิตอาสา สร้างแรงบันดาลใจได้โดยไม่ต้องปิดบังอัตลักษณ์
- ใช้ภาพวาด ภาพการ์ตูน เพื่อปกปิดตัวตน ใช้คำบรรยายหรือใช้อินโฟกราฟิกเป็นข้อมูลภาพรวม หากภาพของเด็กจะส่งผลเสียต่อตัวเด็ก
- ให้ความสำคัญกับเด็กทุกเพศสภาพ เชื้อชาติ ศาสนา วัฒนธรรมแบบเท่าเทียม
- งดเว้นการนำเสนออัตลักษณ์ทางเพศ ของเด็กหรือบุคคลในครอบครัวหากไม่ใช่เรื่องสำคัญที่จะนำเสนอ
- เปิดพื้นที่ให้เด็กแสงดความคิดเห็น หรือมีบทบาทในเรื่องที่ส่งผลกระทบหรือเกี่ยวข้องกับเด็กโดยตรง
Don’t ไม่ควรทำ
- ไม่นำเสนออัตลักษณ์ของเด็ก หรือบุคคลในครอบครัวหากเสี่ยงจะเกิดความเสียหาย ยกเว้นกรณีเด็กหาย
- ไม่นำเสนอข้อมูลที่ส่งผลเสีย หรือทำให้เกิดการตัดสินเด็กในเชิงลบ
- ไม่นำเสนอภาพหรือคลิปลามก อุจาด อนาจาร หรือทำให้เด็กเป็นตัวตลก น่าสงสาร น่าสมเพช
- ไม่เผยแพร่ภาพที่จะทำให้เด็กและญาติพี่น้องเสี่ยงอันตราย แม้จะทำภาพเบลอก็ตาม
- ไม่ล่วงละเมิดความเป็นส่วนตัว ของเด็กและครอบครัว ไม่ขุดคุ้ยประวัติเชิงลบ
- ไม่ควรใช้คำแบ่งแยกเด็ก ที่ทำให้เกิดการล้อเลียน เช่น กะเทย ตุ๊ด เกย์
- ไม่นำเสนอเรื่องราวโดยมีความจริงไม่ครบถ้วน
- ไม่ปิดกั้นหรือเลือกปฏิบัติ หากเด็กต้องการแสดงความคิดเห็นหรือมีส่วนร่วมโดยไม่มีเหตุผลที่สมควร
2.แนวทางการนำเสนอข่าวเด็กที่เป็นผู้ถูกกระทำ
หมายถึงเด็กที่ต้องได้รับความคุ้มครองจากการใช้ความรุนแรงทั้งร่างกายและจิตใจ การแสวงประโยชน์กับเด็กในทุกรูปแบบ รวมถึงการแสวงหาผลประโยชน์ทางเพศออนไลน์
Do’s ควรทำ
- ระวังการใช้ภาษา ต้องคำนึงถึงสิทธิ จิตใจ ชื่อเสียงของเด็กและครอบครัว
- ควรสัมภาษณ์เจ้าหน้าที่ แทนการสัมภาษณ์เด็ก หรือครอบครัว
- ให้ความร่วมมือกับเจ้าหน้าที่ เพื่อช่วยเหลือเด็กหรือครอบครัวก่อนเผยแพร่สู่สาธารณะ
- ระวังการเปิดพื้นที่แสดงความคิดเห็นออนไลน์ เพราะอาจเป็นการซ้ำเติมเด็ก
- ควรให้ความรู้เตือนภัย สร้างความเข้าใจที่ถูกต้อง นำเสนอวิธีการรับมือ และช่องทางขอความช่วยเหลือที่ถูกต้อง
Don’t ไม่ควรทำ
- ไม่นำเสนออัตลักษณ์ของเด็ก คนในรอบครัว คนร้าย บัญชีสื่อสังคมออนไลน์ ยกเว้นกรณีเด็กหาย แต่ต้องไม่ส่งผลเสียต่อเด็ก
- ไม่นำเสนอข้อมูลที่ซ้ำเติมความทุกข์ของเด็กและครอบครัว หรือแสวงหาผลประโยชน์โดยมิชอบ
- ไม่นำเสนอข้อมูลเด็กที่ทำให้เข้าใจว่า การที่เด็กถูกกระทำเป็นเรื่องปกติ หรือเป็นเพราะเคราะห์ร้าย
- ไม่นำเสนอข้อมูลที่ตัดสินเด็กและครอบครัวในเชิงลบ หรือนำเสนอเกินกว่าความจริง
- ไม่ใช้คำบรรยายที่รุนแรง ส่งผลกระทบกระเทือนจิตใจ
- ไม่สัมภาษณ์เด็กโดยตรง ป้องกันการกระทบกระเตือนจิตใจ
3.แนวทางการนำเสนอข่าวเด็กที่เป็นผู้กระทำความผิด
ผู้กระทำความผิด หรือเสี่ยงต่อการกระทำความผิด หมายถึงเด็กที่มีพฤติกรรมไม่สมควร มีอาชีพ หรือคบหากับคนที่ชักนำไปในทางผิดกฎหมาย หรือขัดต่อศีลธรรมอันดี หรืออยู่ในสภาพแวดล้อม ที่อาจชักนำไปในทางเสียหาย
Do’s ควรทำ
- คำนึงถึงประโยชน์ของเด็ก
- ปกปิดอัตลักษณ์ของเด็ก ไม่ว่าจะในฐานะพยาน ผู้เสียหาย ผู้ต้องหา ผู้กระทำความผิด หรือแม้แต่เด็กที่อยู่ในสถานพินิจที่ปรากฏในกิจกรรมทางการกุศล
- นำเสนอด้วยภาพการ์ตูน ภาพวาด หรือคำบรรยาย แทนการเสนอภาพเด็กหรือผู้ใกล้ชิดกับเด็ก
- การใช้คำเรียกเด็กที่ทำความผิด เช่น ก่อนแจ้งความ=เด็กผู้ต้องสงสัย ระหว่างสอบสวน=เด็กผู้ถูกกล่าวหาว่าทำผิด และหลังศาลตัดสินว่าผิด = เด็กที่กระทำความผิด
- นำเสนอในลักษณะภาพรวม ไม่เจาะจงรายละเอียดเกี่ยวกับตัวเด็ก มุ่งให้ความรู้ในเชิงป้องกัน หรือเยียวยา รวมทั้งสนับสนุนให้ทุกฝ่ายร่วมมือกันแก้ปัญหาหรือป้องกันปัญหา
- ระวังการเปิดพื้นที่แสดงความคิดเห็น ในทางออนไลน์ที่อาจเป็นการซ้ำเติมเด็ก
- กรณีเสพติดเกม ควรนำเสนอข้อมูลอย่างสมดุล ทั้งด้านเศรษฐกิจ การแพทย์และสาธารณสุข
Don’t ไม่ควรทำ
- ไม่นำเสนอข้อมูลอัตลักษณ์ของเด็ก ข้อมูลทางการสอบสวน ประวัติการทำผิด
- ไม่ใช้ถ้อยคำรุนแรง ประณาม ตัดสิน ซ้ำเติม ให้ความหมายเชิงลบ ที่มีผลต่อใจเด็ก ครอบครัว และผู้เกี่ยวข้องให้ถูกกีดกันออกจากสังคม
- ไม่เสนอข้อมูลที่อาจชักนำให้เกิดการเลียนแบบ
4. แนวทางการนำเสนอข่าวเด็กที่อยู่ในภาวะยากลำบาก
เด็กที่อยู่ในภาวะยากลำบาก หมายถึงเด็กกลุ่มต่าง ๆ ได้แก่ เด็กที่อยู่ในภาวะยากจน ไร้บ้าน กำพร้า ประสบภัยพิบัติ วินาศกรรม ความรุนแรง ภัยสงราม หรืออยู่ในพื้นที่ค่ายอพยพลี้ภัย หรือเด็กที่ต้องรับภาระหน้าที่ในรอบรัวเกินวัย เกินกำลัง และสติปัญญา หรือเด็กที่ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้
Do’s ควรทำ
- ระวังการเปิดเผยอัตลักษณ์เด็กอย่างชัดเจน
- การระบุชื่อสถานสงเคราะห์ ศูนย์อพยพ ศูนย์ช่วยเหลือ ที่เชื่อมกับตัวเด็ก ต้องถามความสมัครใจ และต้องได้รับอนุญาตอย่างถูกต้อง
- ควรนำเสนอภาพเด็กในเชิงบวก ถ้าได้รับอนุญาต
- ระวังการนำเสนอข้อมูลที่อาจกระทบใจเด็ก
- นำเสนอเพื่อนำไปสู่ความช่วยเหลือ
- ควรตรวจสอบความน่าเชื่อถือของบุคคลหรือองค์กรที่ระดมความช่วยเหลือเด็ก
- ควรมีช่องทางติดต่อองค์กรที่ช่วยเหลือเด็กในเนื้อหาที่ลง
Don’t ไม่ควรทำ
- ไม่นำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับเด็ก โดยมีเจตนาให้เกิดความเสียหายไม่ว่าในทางใด หรือเพื่อแสวงหาประโยชน์โดยมิชอบ
- ไม่นำเสนอภาพเด็กในลักษณะที่น่าสงสาร หากจำเป็นต้องทำเพื่อให้เกิดวามช่วยเหลือควรเบลอภาพที่ไม่เปิดเผยตัวตนเด็ก
- ไม่ใช้คำที่แสดงความคิดเห็นเชิงลบ ต่อเด็กหรือครอบครัว ควรนำเสนอข้อเท็จจริงเพื่อนำไปสู่การแก้ปัญหา
5.แนวทางการนำเสนอข่าวเด็กพิการ
หมายถึง เด็กที่มีความบกพร่องทางร่างกาย สมอง สติปัญญา หรือจิตใจ ไม่ว่าจะตั้งแต่กำเนิดหรือภายหลัง อาจเรียกเด็กกลุ่มนี้ว่า เด็กที่มีความต้องการพิเศษ
Do’s ควรทำ
- ระวังการเปิดเผยอัตลักษณ์ของเด็ก เว้นแต่เป็นประโยชน์กับเด็กและได้รับอนุญาต
- ควรสัมภาษณ์ผู้ดูแล ผู้ปกครอง แทนตัวเด็ก
- นำเสนอข้อมูลเชิงบวก เช่น ศักยภาพและความสามารถ ความร่าเริง โดยต้องขออนุญาตก่อน
- ควรใช้คำว่าเด็กหญิงเด็กชายหากต้องระบุความพิการให้ใช้ว่า เด็กบกพร่องทางร่างกาย,เด็กพิเศษ,กลุ่มเปราะบาง,เด็กบกพร่องทางสติปัญญา
- ควรมีข้อมูลหรือความเห็นจากนักจิตวิทยา หรือผู้เชี่ยวชาญด้านเด็กพิการเพื่ออธิบายพฤติกรรมหรือความจำเป็นพิเศษของเด็ก
- นำเสนอข้อมูลเพื่อมุ่งความช่วยเหลือ หรือเด็กได้ประโยชน์ ไม่ใช่เพื่อความสงสาร
- ควรตรวจสอบความน่าเชื่อถือของบุคคลหรือองค์กรที่ระดมความช่วยเหลือ
Don’t ไม่ควรทำ
- ไม่นำเสนอข้อมูลที่เจตนาให้เกิดความเสียหายแก่จิตใจ ชื่อเสียง หรือเพื่อหาประโยชน์จากเด็ก
- ไม่นำเสนออัตลักษณ์ของเด็ก เพื่อเรียกร้องความสงสาร หรือซ้ำเติมความทุกข์ของเด็ก
- ไม่นำเสนอข้อมูลในลักษณะดูถูก เหยียดหยาม
- ไม่สัมภาษณ์เด็กโดยตรง
6.แนวทางการนำเสนอข่าวเด็กที่มีความเกี่ยวข้องกับโรคที่สังคมไม่ยอมรับ
เด็กที่มีความเกี่ยวข้องกับโรคที่สังคมไม่ยอมรับ หมายถึง เด็กที่ได้รับเชื้อเข้าสู่ร่างกาย หรือดำเนินชีวิตเกี่ยวข้องกับผู้ติดเชื้อทั้งโรคติดต่อ ไม่ติดต่อ หรือโรคระบาด ที่คนในสังคมมีท่าทีเชิงลบต่อผู้ติดเชื้อ
Do’s ควรทำ
- ระวังการนำเสนอข้อมูล ที่อาจกระทบการใช้ชีวิตประจำวันของเด็กและครอบครัว
- ปกปิดอัตลักษณ์ของเด็ก คนในครอบครัว คนใกล้ชิด ยกเว้นได้รับอนุญาต โดยต้องคำนึงถึงประโยชน์ของเด็ก
- ควรใช้ภาพวาด การ์ตูน และคำบรรยายเพื่อปกป้องเด็กและครอบครัว
- นำเสนอข้อมูลในเชิงส่งเสริม ป้องกัน ให้ความรู้ เพื่อการอยู่ร่วมกันในสังคม
Don’t ไม่ควรทำ
- ไม่นำเสนอข้อมูลเด็กและครอบครัว โดยตั้งใจให้เกิดความเสียหาย หรือเพื่อแสวงหาประโยชน์โดยมิชอบ
- ไม่ทำให้เด็กและครอบครัวเสียใจ อับอาย จนนำไปสู่การกีดกันในสังคม
- ไม่นำเสนอข้อมูลที่เป็นเท็จ หรือทำให้เกิดความเข้าใจผิดต่อเด็กและครอบครัว
ข้อมูลเกี่ยวกับเด็กไม่ว่าจะด้านใดก็ตาม ล้วนมีความละเอียดอ่อนต่อการละเมิดสิทธิเด็ก ขอให้คุณพ่อคุณแม่ระมัดระวังการนำเสนอและการส่งต่อข้อมูลเกี่ยวกับเด็กด้วยนะคะ
ขอบคุณข้อมูลจาก
เลี้ยงลูกให้ เก่ง ดี มีสุข ไปกับเรา คลิกติดตามที่
อ่านต่อบทความดี ๆ คลิก
ชาวเน็ตแห่ปลื้ม! ปุ้มปุ้ย เคารพสิทธิเด็ก ไม่เผยหน้าลูกในโซเชียล
เปิดกฎหมาย 6 ประเทศ ห้ามตีเด็ก ไม่ว่าจะเป็นพ่อแม่ ครู ถือว่าผิดกฎหมาย!