bocavirus คือ เชื้อโรคทางเดินหายใจอาการแบบไหนเช็ก!

bocavirus คือ เชื้อก่อโรคทางเดินหายใจ โดยเฉพาะในเด็กเล็กที่เพิ่งค้นพบว่าอาจมีส่วนเกี่ยวข้องกับการเกิดโรคทางเดินหายใจส่วนล่าง เช่น ปอดบวมและโรคร้ายแรงอื่น ๆ

bocavirus คือ เชื้อโรคทางเดินหายใจอาการแบบไหนเช็ก!

โรคทางเดินหายใจในเด็ก เป็นโรคที่สร้างความกังวลใจให้กับพ่อแม่ และสร้างความทรมานต่ออาการของโรคให้กับลูก ๆ ของเราไม่น้อยเลยทีเดียว เชื้อก่อโรคทางเดินหายใจในเด็กมีหลากหลายชนิด หลากหลายสายพันธุ์ เคยมีการสำรวจในประเทศไทย (ในปี 2005-2010) สำรวจเด็กจำนวนเกือบ 28.000 คน พบว่า เชื้อก่อโรคทางเดินหายใจที่พบมากในเด็กไทย เป็นดังต่อไปนี้

1.  RSV 19.5%
2.  Phinovirus 18.7%
3.  Bocavirus 12.8%
4. Parainfluenza 9%
5. Infulenza 8%
6. Adenovirus 3.5%
7. H.meptapneumo 2.9%
8. Coronavirus 2.6%

ปัจจุบันการตรวจหาสาเหตุเชื้อโรคที่ทำให้เกิดโรค สามารถทำได้ด้วยเทคโนโลยีก้าวไกลมาก ตรวจหาสาเหตุได้หลายเชื้อ ด้วยวิธีหาสารพันธุกรรม (PCR) มีทั้งตรวจหาเชื้อไวรัส 21 ชนิด และตรวจรวมไวรัส-แบคทีเรีย 33 ชนิดที่พบบ่อย ทำให้เราได้ทราบถึงชนิดของเชื้อก่อให้เกิดโรคได้ชัดเจน แม่นยำขึ้น

การรู้สายพันธุ์ของเชื้อโรคดีอย่างไร?

ไม่เพียงแค่ SARS-CoV-2 ที่ทำให้เกิดโรคติดเชื้อทางเดินหายใจ แต่จริงๆแล้วโรคทางเดินหายใจสามารถเกิดได้จากเชื้อหลายชนิด เช่น Influenza virus, RSV, Rhinovirus, Enterovirus, Adenovirus,Human metapneumovirus, Bocavirus หรือแม้กระทั่งแบคทีเรีย เช่น Mycoplasma, Legionella เป็นต้น ซึ่งอาการทางคลินิกมักมีอาการที่คล้ายคลึงกัน การตรวจทางห้องปฏิบัติการที่ดี แม่นยำและรวดเร็ว จึงเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้การวินิจฉัย และการรักษารวดเร็วมากยิ่งขึ้น เช่น หากเป็นการติดเชื้อจากแบคทีเรีย ผู้ป่วยจำเป็นต้องได้รับประทานยาปฏิชีวนะ แต่หากเป็นเชื้อก่อโรคจากไวรัสการรับประทานยาปฎิชีวนะโดยไม่จำเป็น ก็จะเสี่ยงต่อการดื้อยาในอนาคตได้

คนไข้วัยเด็ก และผู้สูงอายุหรือผู้มีภาวะแทรกซ้อน มีโรคประจำตัว จำเป็นต้องได้รับการตรวจเพื่อวินิจฉัย และรับการรักษาโดยเร็วกว่าผู้ป่วยอื่นๆ ทั้งนี้ก็เพื่อลดการแพร่กระจาย และป้องกันการระบาดไปสู่วงกว้างได้อีกด้วย

Bocavirus คือ อะไร?

Human bocavirus (HBoV) เป็นหนึ่งในไวรัสหลายชนิดที่ทำให้เกิดโรคหวัด การติดเชื้อทางเดินหายใจ และกระเพาะและลำไส้อักเสบในมนุษย์  HBoV เป็นไวรัส DNA สายเดี่ยวขนาดเล็กในตระกูลไวรัส Parvoviridae ผู้เชี่ยวชาญด้านการดูแลสุขภาพค้นพบ HBoV ในปี 2005 ในตัวอย่างการล้างจมูกจากเด็กที่ติดเชื้อทางเดินหายใจของสาเหตุที่ไม่ชัดเจน ประมาณ 3% ของตัวอย่างมีไวรัสชนิดนี้เรียกว่า HBoV1 การค้นพบนี้เกิดขึ้นได้ด้วยเทคนิคใหม่ในห้องปฏิบัติการรวมถึงการทดสอบ PCR (ปฏิกิริยาลูกโซ่โพลีเมอเรส) เพื่อตรวจจับ DNA ของไวรัส

bocavirus พบรายงานทั่วโลก เป็นสาเหตุให้เกิดโรคระบบทางเดินหายใจทั้งส่วนบน และส่วนล่างอักเสบ รวมถึงโรคระบบทางเดินอาหารอักเสบ ติดเชื้อได้ตั้งแต่เด็กแรกเกิด ส่วนใหญ่พบในช่วงอายุ 6 ถึง 36 เดือน

แม้ว่า bocavirus จะทำให้เกิดอาการคล้ายกลุ่มอาการไข้หวัดใหญ่ และสามารถหายเองได้ แต่ยังมีข้อให้ควรระวัง เนื่องจากเชื้อไวรัสนี้ยังสามารถทำให้เกิดโรคเยื่อแก้วหูอักเสบ หลอดลมฝอยอักเสบ ปอดอักเสบ ตับอักเสบ และกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ ซึ่งส่งผลให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้

สาเหตุของการติดเชื้อ bocavirus และการแพร่กระจาย

การติดเชื้อ bocavirus ส่วนใหญ่เป็นระบบทางเดินหายใจ และเกี่ยวข้องกับ HBoV1 โรคที่มีอาการส่งผลต่อเด็กอายุระหว่าง 6 และ 24 เดือน เชื้อไวรัสดังกล่าว สามารถติดเชื้อในผู้ใหญ่ได้ แต่จะมีอาการน้อยกว่ามาก อาจเกิดจากการหลั่งสารช่วยหายใจจากจมูก ลำคอ และปาก Bocaviruses ที่ทำให้เกิดการติดเชื้อในทางเดินอาหาร จะตรวจพบเชื้อในสารคัดหลั่งในอุจจาระ แต่พบได้น้อยกว่าระบบทางเดินหายใจ

เนื่องจากโบคาไวรัสเป็นไวรัสที่ตรวจพบใหม่ การศึกษาพื้นฐานจำนวนมากจึงยังคงอยู่ระหว่างการวางแผนหรือกำลังดำเนินการอยู่ ดังนั้น ข้อสรุปเกี่ยวกับการแพร่กระจายของไวรัสจึงขึ้นอยู่กับสมมติฐานที่ได้รับการสนับสนุนจากผลการวิจัยทางวิทยาศาสตร์บางอย่าง แต่ยังไม่ได้รับการพิสูจน์โดยการทดสอบทางวิทยาศาสตร์ เนื่องจากไวรัสสามารถตรวจพบได้ในปริมาณมากในทางเดินหายใจและในสารคัดหลั่งจากระบบทางเดินหายใจของผู้ป่วยในโรงพยาบาลบางราย ผู้วิจัยจึงแนะนำว่าโบคาไวรัสส่วนใหญ่แพร่กระจายไปยังมนุษย์คนอื่นๆ โดยการหลั่งทางเดินหายใจ อย่างไรก็ตาม ยังพบได้ในอุจจาระอีกด้วย ( โรคท้องร่วง) และในเลือด ดังนั้นสิ่งเหล่านี้อาจเป็นอีกทางเลือกหนึ่งสำหรับการแพร่กระจายไวรัส น่าเสียดายที่จนถึงปัจจุบันยังไม่มีระบบการเพาะเลี้ยงเซลล์ของสัตว์หรือไวรัสเพื่อตรวจสอบสายพันธุ์โบคาไวรัส อย่างไรก็ตาม เป็นที่ชัดเจนว่าจากการศึกษาทางระบาดวิทยาเพียงไม่กี่ครั้งที่พบว่าโบคาไวรัสสามารถพบได้ทั่วโลกในประชากรประมาณ 1.5%-19% โดยปกติแล้วในเด็กที่ป่วย

อาการและสัญญาณของการติดเชื้อ bocavirus คือ

เนื่องจากมักพบโบคาไวรัสในบุคคลเท่านั้น (โดยปกติในทารก เด็ก และบ่อยครั้งในผู้ใหญ่วัยหนุ่มสาว) ที่มีการติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่างหรือท้องร่วง อาการ และสัญญาณที่เกี่ยวข้องกับการติดเชื้อ มีดังนี้

• ARTI (เรียกอีกอย่างว่า RTIs การติดเชื้อทางเดินหายใจเฉียบพลัน) โดยเฉพาะในทารกและเด็ก
• ไอ
• หายใจดังเสียงฮืด ๆ และหลอดลมฝอยอักเสบ ซึ่งสิ่งนี้จะพัฒนาไปสู่โรคปอดบวม (การติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่าง)
• หายใจถี่ หายใจลำบาก
• ไข้
• อาการตัวเขียว ริมฝีปากเขียว เนื่องจากขาดออกซิเจน
• น้ำมูกไหล
• ท้องเสีย ท้องร่วง อาจเกิดจากกระเพาะและลำไส้อักเสบ
• อาเจียน

ทารกและเด็กที่มีอาการไม่เฉพาะเจาะจงเหล่านี้มักป่วยหนัก และต้องรักษาตัวในโรงพยาบาล แต่ยังไม่สามารถสรุปได้อย่างชัดเจนว่า bocavirus นั้นเป็นตัวการที่ทำให้เกิดอาการแสดงเหล่านี้ทั้งหมด หรือบางส่วน แต่พบความสัมพันธ์ที่น่าเชื่อถือได้ว่า โบคาไวรัสนั้นมีส่วนสัมพันธ์กับโรคปอดบวมในเด็ก

ระยะฟักตัวของเชื้อ Bocavirus ?

ยังไม่ชัดเจนว่าระยะฟักตัวของการติดเชื้อ bocavirus อาจเป็นเท่าใด มันอาจอยู่ในสารหลั่งเป็นเวลาหลายสัปดาห์โดยเด็กที่ไม่มีอาการ และมากกว่า 70% ของการติดเชื้อทางเดินหายใจ HBoV เกี่ยวข้องกับไวรัสอื่นเช่นกัน ทำให้ยังไม่สามารถระบุได้ว่าเชื้อโบคาไวรัสก่อตัวขึ้นในช่วงใดระหว่างการติดเชื้อ และเริ่มมีอาการ ไม่ชัดเจนว่าระยะเวลาติดต่อกันของการติดเชื้อ bocavirus นั้นเป็นอย่างไร แต่คนที่มีสุขภาพดีหรือป่วยสามารถพบเชื้อ bocavirus ในสารคัดหลั่งทางเดินหายใจเป็นเวลาหลายสัปดาห์

อ่านต่อ>> ปัจจัยเสี่ยง วิธีป้องกัน และการรักษา bocavirus คลิกหน้า 2