ก๊าซโอโซนหน้าร้อน มลพิษใกล้ตัวลูก

ช่วงต้นปีผ่านมา เรามักพบเจอกับปัญหาฝุ่น PM 2.5 ที่มีในอากาศ ซึ่งส่งผลกระทบต่อระบบทางเดินหายใจ ทั้งกับคุณพ่อ คุณแม่ และลูกน้อย ยิ่งตอนนี้เริ่มเข้าสู่หน้าร้อน อากาศเริ่มร้อนขึ้น ส่งผลให้เกิด ก๊าซโอโซนหน้าร้อน มีผลเสียต่อทางเดินหายใจ เพราะป้องกันฝุ่น PM 2.5 ยากขื้น

ก๊าซโอโซนหน้าร้อน อันตรายเลี่ยงออกกลางแจ้ง

จากข่าว ไทยพีบีเอส เมื่อวันที่ 13 มีนาคม 2563 ผศ.ดร.เอกบดินทร์ วินิจกุล อาจารย์ประจำภาควิชาวิศวกรรมสิ่งแวดล้อมและการจัดการ สถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชีย (AIT) ได้เปิดเผยข้อมูลการติดตามค่าก๊าซโอโซนในอากาศของกรมควบคุมมลพิษ (คพ.) ช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา พบว่าหลายพื้นที่มีค่าโอโซนเกินมาตรฐาน ซึ่งกำหนดให้ความเข้มข้นที่ 8 ชั่วโมง ไม่เกิน 70 พีพีบี เช่น ที่ศูนย์ราชการจังหวัดเชียงใหม่ วันที่ 10 มี.ค.ที่ผ่านมา พบว่าค่าโอโซนที่วัดได้สูงถึง 117 พีพีบี

ซึ่งภาคเหนือได้รับผลกระทบหนักกว่าพื้นที่อื่น โดยเฉพาะจังหวัดเชียงรายที่ค่าฝุ่น PM 2.5 เกินมาตรฐานสูง ส่งผลเสียต่อระบบทางเดินหายใจโดยตรงเพิ่มเป็นเท่าตัว โอโซนเป็นก๊าซพิษที่มีฤทธิ์กัดกร่อน หากสูดดมเข้าไปในปริมาณมากอาจกัดกร่อนเนื้อเยื่อทางเดินหายใจ ทำให้ระคายเคือง และหน้ากากอนามัยทั่วไปไม่สามารถป้องกันก๊าซโอโซนได้ ทางนักวิชาการสิ่งแวดล้อมจึงแนะนำไม่ให้ออกจากบ้าน ช่วงที่มีแดดร้อนจัด เพราะก๊าซโอโซนในระดับพื้นดิน เป็นมลพิษทางอากาศที่ควบคุมได้ยากกว่าฝุ่น PM 2.5 และมีความร้อนและแสงแดดเป็นตัวเร่ง ทำให้โอโซนสูงขึ้นกว่าปกติ

ป้องกันก๊าซโอโซนหน้าร้อน

ก๊าซโอโซน เป็นภัยใกล้ตัว เนื่องจากไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ทำให้ทุกคนไม่รู้สึกว่ากำลังสูดดมโอโซนเข้าสู่ร่างกาย จนกว่าจะแสดงอาการ เช่น หายใจขัด ระคายเคืองตาและผิวหนัง กระตุ้นอาการป่วยของโรคหืดหอบ นอกจากนี้ ยังเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นทั่วโลก ส่งผลต่อมลภาวะ ดังนั้นจึงควรป้องกันตัวเอง ดังนี้

1. ตรวจเช็กค่าสภาพอากาศทุกวัน ก่อนออกจากบ้านหรืออาคาร
2. หากพบว่ามีฝุ่น PM 2.5 สูง ต้องสวมใส่หน้ากากอนามัยป้องกัน
3. หากพบว่าโอโซนสูงเกินมาตรฐาน ควรหลีกเลี่ยงการออกกลางแจ้ง หรือทำกิจกรรมกลางแจ้งเฉพาะช่วงเช้าและเย็นเท่านั้น เพราะหน้ากากอนามัยทั่วไป ไม่สามารถป้องกันก๊าซพิษได้

ทำความรู้จักกับโอโซน

โอโซน มีอยู่ด้วยกัน 2 ความหมาย คือ โอโซนตามธรรมชาติในบรรยากาศสูงๆ ช่วยป้องกันอันตรายจากรังสีอุลตร้าไวโอเลตซึ่งไม่เป็นพิษ แต่อีกความหมายหนึ่ง คือ โอโซนที่เป็นพิษในอากาศที่เราหายใจเข้าไป ซึ่งอยู่ในระดับล่างของชั้นบรรยากาศ ส่งผลกระทบต่อมนุษย์โดยตรง

กล่าวคือ โอโซนที่มีระดับสูงกว่าพื้นดินมากกว่า 40 กิโลเมตรขึ้นไป จะเป็นโอโซนที่ดี ส่วนโอโซนที่ระดับสูงกว่าพื้นดินไม่เกิน 2 กิโลเมตร จะเป็น โอโซนที่ไม่ดี สาเหตุเกิดจาก ฝุ่น ควัน เช่น ควันของรถยนต์ เป็นต้น

เรื่องเข้าใจผิดเกี่ยวกับโอโซน

หลายคนเข้าใจว่า โอโซน เป็นอากาศบริสุทธิ์ จึงนำมาประยุกต์ใช้ทำเครื่องผลิตโอโซน แต่หารู้ไม่ว่าจะก่อให้เกิดผลเสีย เกิดเป็นอนุมูลอิสระ เกิดฝนกรด และยังทำลายเซลล์ของสิ่งมีชีวิต ความเข้าใจผิดว่าการหายใจรับก๊าซโอโซนเข้าไปมากๆ จะช่วยให้รู้สึกสดชึ่น แต่แท้จริงแล้วส่งผลกัดกร่อน และระคายเคืองต่อระบบทางเดินหายใจ เนื่องจากโอโซนมีความไวต่อปฏิกิริยาเคมี ทำปฏิกิริยาออกซิไดซ์ได้ดีกว่าคลอรีน จึงนำมาใช้ฆ่าเชื้อโรคในน้ำดื่มและอุปกรณ์เครื่องใช้ต่างๆ

อย่างไรก็ตาม เครื่องผลิตโอโซนที่ใช้กันในปัจจุบัน มักจะผลิตโอโซนในความเข้มข้นที่ไม่สูงมากพอที่จะฆ่าเชื้อโรคได้ เพียงแต่กำจัดกลิ่นและควันมากกว่า ถ้าเกิดมีความเข้มข้นที่สูงมากพอก็จะสามารถฆ่าเชื้อโรค เชื้อราให้ตายได้ และสามารถทำอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตได้เช่นกัน อาจถึงขั้นเสียชีวิตได้ถ้ามีการสูดดมเข้าในปริมาณมาก

หากคุณพ่อ คุณแม่มีเครื่องผลิตโอโซนอยู่ที่บ้าน แนะนำให้ไล่อากาศภายในห้องออกให้หมดก่อน และเปิดเครื่องทำงานในขณะที่ไม่มีคนอยู่ในห้อง เพื่อความปลอดภัย

ขอขอบคุณข้อมูลจาก: สถาบันนวัตกรรมการเรียนรู้ มหาวิทยาลัยมหิดล

อ่าน “แอปเช็กสภาพอากาศ” คลิกหน้า 2