ลูกปวดขาไม่ยอมเดิน! หมอชี้อาจมาจาก โรคขาดวิตามินซี

โรคขาดวิตามินซี ฟังดูไม่น่ากลัวกันใช่ไหม แต่หมอฝากเตือนหากปล่อยไว้ ลูกอาจถึงขั้นเดินไม่ได้ อันตรายหนักเพียงแค่ร่างกายขาดวิตามิน มาดูแลโภชนาการลูกก่อนสาย

ลูกปวดขาไม่ยอมเดิน! หมอชี้อาจมาจาก โรคขาดวิตามินซี

วิตามินซี วิตามินที่เราต่างคุ้นเคยกันดี เพราะเป็นวิตามินที่พบได้ในผัก ผลไม้ วิตามินซี เป็นวิตามินที่สามารถละลายในน้ำ โดยที่ร่างกายของเราไม่สามารถสร้างขึ้นเองได้จำเป็นต้องได้รับวิตามินชนิดนี้จากการรับประทาน โดยมากวิตามินซีจะอยู่ในกลุ่มของอาหารประเภทผัก และผลไม้ชนิดต่างๆ พบมากในส้ม สับปะรด มะขาม สตอร์เบอร์รี่ ฝรั่ง มะนาว มะเขือเทศ

ปัจจุบันยังพบผู้ป่วยโรคขาดวิตามินซีได้เนื่องจากพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่ไม่เหมาะสม ซึ่งสามารถนำไปสู่ความผิดปกติของโครงกระดูก อาจสับสนกับโรคกระดูกอ่อน ภาวะติดเชื้อ หรือภาวะอักเสบ ดังนั้นจึงจำเป็นต้องมีความสงสัยโรคขาดวิตามินซีอยู่เสมอเพื่อวินิจฉัยในผู้ป่วยที่มีอาการทางกระดูก และข้อ

โรคขาดวิตามินซี

ขอขอบคุณคลิปดี ๆ จาก กรมการแพทย์ 

นพ.ณรงค์ อภิกุลวณิช รองอธิบดีกรมการแพทย์และโฆษกกรมการแพทย์ กล่าวว่า วิตามินซีเป็นวิตามินละลายน้ำและเป็นสารอาหารที่สำคัญต่อร่างกายในกระบวนการสังเคราะห์คอลลาเจนในเนื้อเยื่อของกระดูกฟัน เหงือก และหลอดเลือด ซึ่งในร่างกายมนุษย์ไม่สามารถสังเคราะห์วิตามินซีได้เอง จำเป็นต้องได้รับวิตามีนซีจากสารอาหาร วิตามินซีมีอยู่มากในอาหารจำพวกผักสดและผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว โดยปกติร่างกายควรได้รับวิตามินซีอย่างน้อยวันละ 50-100 มิลลิกรัม กรณีเด็กที่เลือกกิน กินอาหารยาก กินข้าวน้อย ไม่กินผักผลไม้ที่มีวิตามินซี และกินนมกล่องยูเอชที (UHT) เป็นประจำก็อาจทำให้เกิดภาวะเด็กขาดวิตามินซี

ความเชื่อผิด ๆ ทำให้ลูกขาดวิตามินซี

ยังมีพ่อแม่บางบ้านที่มีความเชื่อว่า นมเป็นตัวแทนอาหารอื่น ๆ หากเด็กกินนมมาก จะช่วยให้สูง เจริญเติบโตได้ดี  เด็กจะมีรูปร่างสูงใหญ่ ทำให้ปล่อยให้ลูกกินแต่นม เลือกซื้อนมกล่องเก็บไว้ในตู้เย็นเพื่อให้ลูกได้หยิบกินได้สะดวก เมื่อลูกกินแต่นมจนอิ่มก็ไม่ยอมกินอาหารอย่างอื่น ส่งผลให้เด็กได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ ขาดภูมิคุ้มกัน ทำให้เกิดโรคต่าง ๆ ตามมา และบางคนยังอาจส่งผลไปถึงทำให้เด็กไม่ยอมเดิน เพราะปวดขาขาบวมได้อีกด้วย

นพ.สมจิตร ศรีอุดมขจร แพทย์ประจำศูนย์คลินิกสมองและระบบประสาท สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี กล่าวว่า จากข้อมูลของผู้ป่วยเด็กที่เข้ารับการรักษาด้วยโรคขาดวิตามินซีมีสถิติเพิ่มมากขึ้น ผู้ป่วยเด็กส่วนมากมักมีประวัติการกินนมวัว และกินนมถั่วเหลืองชนิดกล่อง UHT เป็นประจำโดยไม่ทานอาหารอื่นร่วมด้วย ซึ่งในนมกล่องมีปริมาณวิตามินซีน้อยมากเพียง 1.5 มิลลิกรัม/100 ซีซี และเมื่อผ่านกระบวนการผลิตความร้อนจะทำให้วิตามินซีสูญเสียไปอีกมาก

นมแม่ดีที่สุด!!

แม้ว่านมกล่องจะมีปริมาณวิตามินซีน้อย ทำให้เด็กที่รับประทานแต่นมกล่องขาดวิตามิน แต่ในนมแม่นั้นกลับตรงกันข้าม นมแม่มีวิตามินซีสูงถึง 4 มิลลิกรัม/100 ซีซี แต่ต้องระวังการรับประทานของคุณแม่ หากแม่กินผักผลไม้ไม่เพียงพอ ลูกก็จะไม่ได้รับสารอาหารเช่นกัน เด็กก็จะมีโอกาสขาดวิตามินซีได้เช่นกัน

ดังนั้น แม่ที่ให้นมลูกควรทานผักผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง เช่น มะเขือเทศ กะหล่ำ พริกหวาน ส้ม มะนาว ฝรั่ง สับปะรด มะม่วง มะละกอ เพื่อให้ลูกได้รับปริมาณวิตามินซีที่เหมาะสม ในระยะ 6 เดือนแรก ทารกควรได้รับนมแม่อย่างเดียวโดยไม่ต้องกินน้ำหรืออาหารอื่น หลังอายุ 6 เดือน ต้องเริ่มฝึกให้เด็กทานอาหารอื่นครบ 5 หมู่ ตามวัยควบคู่กับนมแม่

เด็กขาดวิตามินซี จะเป็นอย่างไร?

หากลูกขาดวิตามินซี จะส่งผลต่อการเจริญเติบโตในร่างกายเด็ก อย่างวิตามินซีที่เกี่ยวข้องกับความแข็งแรงของเนื้อเยื่อ ทำให้เกิดอาการต่างๆ เช่น เลือดออกตามไรฟัน เป็นปัญหาที่จะพบบ่อยในผู้ที่ขาดวิตามินซี เป็นผลมาจากเนื้อเยื่อบริเวณหลอดเลือดมีความอ่อนแอ เป็นต้น

เด็กขาดวิตามินซีก็ยังมีอาการอื่นๆได้อีกหลายอย่างที่เกิดจากการขาดวิตามินซีทั้งเบื่ออาหาร อ่อนเพลีย กระสับกระส่าย ร้องกวนตลอดเวลา ซีด ซึม ถ่ายเหลวเป็นครั้งคราว น้ำหนักตัวไม่ขึ้น ติดเชื้อได้ง่าย เลือดจาง มีรอยช้ำตามร่างกาย หากอาการรุนแรงมากอาจถึงขั้นเดินไม่ได้ ซึ่งเป็นผลมาจากเลือดที่ออกบริเวณเนื้อเยื่อหุ้มเข่า ทำให้มีอาการปวดมาก และส่งผลต่อการเดิน

สาเหตุของอาการขาดวิตามิน

ได้แก่ การทานอาหารไม่ครบ 5 หมู่ หรือบางรายอาจมีโรคประจำตัว บางรายอาจได้รับยาที่ทำให้การดูดซึมวิตามินมีความผิดปกติ ส่งผลให้ร่างกายขาดวิตามิน และเกิดอาการตั้งแต่เริ่มต้นไปจนถึงขั้นรุนแรงได้

ปวดกระดูก เดินไม่ได้ เพราะ ขาดวิตามินซี!!

ตัวอย่างกรณีศึกษา ผู้ป่วยเด็กชาย 2 รายที่มีอาการปวดขา อาการบวมรอบข้อเข่า และไม่ยอมยืนเดินเป็นระยะเวลา 2-4 สัปดาห์ การตรวจโลหิตวิทยาพื้นฐานพบว่ามีโลหิตจาง ตรวจภาพถ่ายรังสีพบว่ามี osteopenia กระจายที่ metaphysis, dens metaphyseal band, lucent metaphyseal band ของกระดูกต้นขา, metaphyseal spur at distal femur ซึ่งเข้าได้กับโรคขาดวิตามินซี ผู้ป่วยได้รับการรักษาด้วยการเสริมวิตามินซี  หนึ่งเดือนต่อมา ความเจ็บปวด และอาการบวมลดลง เด็กสามารถเดินได้ ผลการตรวจภาพถ่ายรังสีซ้ำแสดงให้เห็นว่าความผิดปกติของกระดูกมีการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้น

ที่มาจาก วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม

โรคขาดวิตามินซี หรือโรคลักปิดลักเปิด เป็นโรคที่พบได้ไม่บ่อยในเด็ก ในบางรายที่อาการรุนแรงอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตโดย อาการแสดงอาจมีเลือดออกที่เหงือก เหงือกบวม จุดจ้ำเลือดที่ผิวหนัง มีไข้ ปวดกระดูกและไม่สามารถที่จะเดินได้ การวินิจฉัยของโรคขาดวิตามินซีทำได้โดยอาศัยข้อมูลพื้นฐานทางคลินิก และการประเมินผลจากถ่ายภาพรังสีของกระดูกท่อนยาว

ปวดกระดูกจากการขาดวิตามินซี

วันนี้เราจะมาพูดถึงเรื่องโรคขาดวิตามินซีกันนะครับ สำหรับภาวะขาดวิตามินซีนี่เราอาจจะเคยได้ยินกันมาบ้างแล้วที่เราเรียกกันว่าโรคลักปิดลักเปิด ซึ่งเราจะคุ้นกับการที่โรคนี้ทำให้เหงือกบวมมีเลือดออกตามไรฟัน หรือทำให้เลือดออกง่าย แต่จริงแล้วเด็กขาดวิตามินซีก็ยังมีอาการอื่นๆได้อีกหลายอย่างที่เกิดจากการขาดวิตามินซีทั้งเบื่ออาหาร อ่อนเพลีย กระสับกระส่าย ร้องกวนตลอดเวลา ซีด ซึม ถ่ายเหลวเป็นครั้งคราว น้ำหนักตัวไม่ขึ้น ติดเชื้อได้ง่าย

สำหรับหมอกระดูกเด็กเราจะได้เจอกับเด็กขาดวิตามินซีอยู่บ้างครับส่วนใหญ่อาการที่จะมาหาหมอกระดูกคือ ปวดขาไม่ยอมเดินทั้งๆที่ไม่ได้บาดเจ็บอะไร สาเหตุเกิดจากมีเลือดออกในกระดูกครับ พอไป x ray ดูก็พบว่ามีลักษณะของโรคขาดวิตามินซีให้เห็นคือกระดูกบาง มีลักษณะของเลือดออกที่ใต้เยื่อหุ้มกระดูกให้เห็น(แบบในรูป) แต่ปัญหาคือบางรายก็มีอาการน้อยและ x ray ไม่ค่อยเห็นทำให้วินิจฉัยได้ยาก แต่มีสิ่งหนึ่งที่เจอบ่อยๆในเด็กกลุ่มนี้เลยคือมักจะยังติดขวดนมครับ ก็เคยคุยกับหมอเด็กหลายท่านอยู่ครับว่าทำไมเด็กติดขวดนมแล้วถึงขาดวิตามินซี ก็ได้ความว่าในเด็กโตแล้วที่ยังติดขวดนมมักจะใช้เวลากินนมแต่ละครั้งค่อนข้างนานและกินนมตลอดทั้งวัน ทำให้เด็กอิ่มตลอดเวลาและไม่ค่อยกินอาหารอย่างอื่น และในนมกล่องที่กินโดยเฉพาะนม UHT จะมีวิตามินซีที่ต่ำดังนั้นเวลาเด็กกินแต่นมอย่างเดียวจึงทำให้ขาดวิตามินซีครับ สำหรับการรักษาโดยปรกติเราจะให้วิตามินซีทดแทนเข้าไปและผู้ป่วยจะมีอาการดีขึ้นอย่างรวดเร็วเลยครับ แต่สิ่งที่สำคัญคือการกลับไปปรับลักษณะนิสัยการกินด้วยนี่ล่ะครับ

ขอขอบคุณข้อมูลจาก นพ. ปวริศร สุขวนิช FB เพจ กระดูกเด็ก ๆ

วิธีรักษา โรคขาดวิตามินซี

หากเด็กเป็นโรคขาดวิตามินซี เด็กควรได้รับการให้ยาเพื่อเพิ่มวิตามินให้กับร่างกาย วันละ 300 มิลลิกรัม ก็จะทำให้มีอาการดีขึ้นในเวลา 1-2 อาทิตย์ แต่ที่สำคัญที่สุด ที่จะเป็นการรักษาภาวะขาดวิตามินซีได้ยั่งยืน คือ  การปรับพฤติกรรมการรับประทานอาหาร โดยให้รับประทานอาหารให้ถูกต้องตามหลักโภชนาการ โรคขาดวิตามินซีเป็นโรคที่สามารถป้องกันได้เพียงพ่อแม่หรือผู้เลี้ยงดูให้ความสำคัญกับอาหารของเด็ก ปรับพฤติกรรมการกินอาหารให้ครบ 5 หมู่ เน้นผักสด ผลไม้สด เป็นประจำก็จะทำให้เด็กมีสุขภาพแข็งแรงห่างไกลจากโรคขาดวิตามินซี อีกทั้งยังรวมถึงโรคอื่นๆ ด้วย

กินวิตามินซี กินไหร่ถึงพอดี!!!

วิตามินซีแม้ว่าจะมีประโยชน์แต่การรับประทานมากเกินไปก็ทำให้เป็นโทษต่อร่างกายได้เช่นกัน โดยเฉพาะผู้ที่รับประทานวิตามินซีเสริม นอกเหนือจากการรับประทานวิตามินซีจากอาหาร ผักผลไม้ ทำให้ต้องระวังถึงปริมาณของวิตามินซีที่รับประทานเพิ่มเข้าไปว่ามีมากเกินความจำเป็นหรือไม่ โดยปริมาณวิตามินซีที่เด็กควรได้รับต้องไม่เกินปริมาณดังต่อไปนี้

• เด็กอายุ 1-3 ปี รับประทานได้ไม่เกิน 400 mg ต่อวัน
• อายุ 4-8 ปี รับประทานได้ไม่เกิน 650 mg ต่อวัน
• อายุ 9-13 ปี รับประทานได้ไม่เกิน 1,200 mg ต่อวัน
• เมื่อเด็กอายุ 14-18 ปี รับประทานได้ไม่เกิน 1,800 mg ต่อวัน
• ผู้ใหญ่อายุมากกว่า 18 ขึ้นไป รับประทานได้ไม่เกิน 2,000 mg ต่อวัน

  

อาการหากร่างกายได้รับปริมาณวิตามินซีเกิน มีดังต่อไปนี้

• ปวดเกร็งท้อง ถ่ายเหลว คลื่นไส้อาเจียน
• หลอดอาหารอักเสบ แสบแน่นอก
• อ่อนเพลีย หน้าแดง ปวดศีรษะ นอนไม่หลับ
• เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดนิ่วที่ไต และทางเดินปัสสาวะ
• วิตามินซีเพิ่มการดูดซึมธาตุเหล็ก ดังนั้นผู้ที่มีภาวะธาตุเหล็กเกิน ควรหลีกเลี่ยง เช่น ผู้ป่วยธาลัสซีเมีย
• การอมวิตามินซีเป็นขนม ทำให้ฟันผุ เนื่องจากมีน้ำตาลมาก และมีความเป็นกรดสูง

การรับประทานอาหารให้ถูกหลักโภชนาการมีความสำคัญต่อการใช้ชีวิต โดยเฉพาะในวัยเด็กซึ่งเป็นวัยที่กำลังเสริมสร้างพัฒนาการ ทั้งในด้านร่างกายและสมอง การได้รับสารอาหารที่ครบถ้วนจึงเป็นเรื่องที่ต้องใส่ใจอย่างมาก มิเช่นนั้นอาจส่งผลกระทบต่อการเจริญเติบโต และนำไปสู่ความผิดปกติของร่างกายของลูกได้

ข้อมูลอ้างอิงจาก www.matichon.co.th / รศ. ดร. พญ.นลินี จงวิริยะพันธุ์  คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล RAMA CHANNEL

อ่านต่อบทความดี ๆ คลิก

รีวิว “4 วิตามินซีเด็ก วิตามินรวม” อีกหนึ่งตัวช่วยที่แม่ควรรู้จัก!

สุขภาพดีด้วยวิตามินซี ช่วยลูกแข็งแรง เรียนเก่ง เล่นสนุก

รู้จัก โรคกระดูกอ่อน ในเด็กพร้อมสาเหตุและวิธีป้องกัน

เคล็ดลับ! บำรุงสมอง ลูกน้อย ด้วยการกินที่ถูกต้อง ตั้งแต่แรกเกิด-3 ขวบ