สอนลูกฉลาดและเป็นคนดี (6-12 ปี)

แม้เด็กจะชอบเล่น แต่จากการสำรวจพบว่าเด็กรุ่นใหม่กำลังขาดกิจกรรมทางกาย โดยเฉพาะในเขตเมือง หากเด็กไม่เล่นจะเจออะไร ถ้าเล่นจะดีอย่างไร ห้ามพลาด!

เด็กกับการเล่นเป็นของคู่กัน บางครั้งผู้ใหญ่อย่างเราทั้งเหนื่อยทั้งเวียนหัวกับการดูแลเด็กๆ จนเผลอห้ามไม่ให้เล่น แต่รู้ไหมว่า การเล่นนั้นส่งผลดีกับสมองและทักษะต่างๆ ของเด็กอย่างมาก!

หากสังเกตพบว่าลูกมีปัญหาในการใช้ชีวิตประจำวัน แต่ยังไม่มาก เคร่งเครียดโดยไม่มีวิธีผ่อนคลายให้ตัวเอง คุณพ่อคุณแม่จะสามารถช่วยลูกได้อย่างไร?

วัยทวีน 10-12 ปี จะมีความกระตือรือร้น มีแรงจูงใจในการเรียนรู้ อยากทำในสิ่งที่ชอบ การเล่นที่เหมาะสมและถูกใจจะช่วยให้ค้นหาตัวเองเจอเร็วขึ้น มีความสุขกับชีวิตมากขึ้น

เราฝึกลูกเข้าครัวได้ตั้งแต่ยังเล็ก เขาจะได้รู้ว่ากว่าอาหารจะมาถึงเรานั้นต้องผ่านกระบวนการอะไรบ้าง ทักษะเหล่านี้ช่วยส่งเสริมให้เขาเลือกรับประทานอาหารเป็น และทำให้เด็กแยกลักษณะและรสชาติที่ผิดเพี้ยนไปของอาหารได้

เด็กเล็กสามารถเรียนรู้จากรูปภาพลายเส้นได้ว่า เด็กตัวเล็กๆนั้นมีอวัยวะภายนอกต่างๆอะไรบ้าง เช่นหัว แขน มือ นิ้ว ขา เท้า นม ก้น อวัยวะเพศ (ที่ใช้เรียกกันง่ายๆ ว่าจิ๋ม หรือ จุ๊กจู๋) แล้วอธิบายต่อให้รู้ว่ามีหน้าที่อย่างไร เช่น จิ๋มมีไว้ฉี่

เมื่อลูกอายุ 12 ขวบประกาศเก็บเงินซื้อไอแพดเอง เพราะอยากได้จริง พ่อแม่เลยอนุญาต เพราะคิดว่าเงินเยอะขนาดนั้นกว่าจะเก็บครบก็คงลืมแล้ว แต่สมมติว่าเขาเก็บเงินได้จริงๆ ควรจะอนุญาตให้ซื้อไหมนะ?

ลูกวัย 8-10 ปีส่วนใหญ่คุณแม่ให้เงินค่าขนมไปบริหารจัดการเองกันแล้วใช่ไหมคะ แต่ปัญหาคือให้ไปเท่าไรก็ไม่เคยเหลือเก็บ

ลูกเริ่มเล่นเกมตั้งแต่อนุบาล 2 ตอนนี้อยู่ป.5 แล้ว ยังเล่นเป็นประจำ เรื่องการเรียนก็ไม่เสีย จะรอดจากผลกระทบของการเล่นเกมไหม

Q: คุณสมบัติของเด็กที่มีความคิดสร้างสรรค์มีอะไรบ้างคะ   เด็กที่มีความคิดสร้างสรรค์ มักจะ…   มีความอยากรู้ อยากเห็น อะไรที่ไม่รู้จะถามทันที ชอบตั้งคำถามอยู่ตลอดเวลา เช่น ถามว่าทำไมถึงเป็นแบบนี้ หรือถ้าเราไม่ทำตามแบบนี้ แต่ลองทำแบบอื่น แล้วผลจะออกมาเป็นอย่างไร   มีความคิดแบบลู่ออก กระจายออก เวลาที่คิดอะไรมักจะคิดเผื่อหลายๆ อย่าง มีความคิดที่หลากหลาย เช่น ถ้าถามว่า ลูกเห็นสีเขียวแล้วนึกถึงอะไร ลูกจะไม่ตอบเพียงแค่ว่า ต้นไม้ แต่จะนึกไปถึงสิ่งอื่นๆอีก เช่น ทหาร หรือบรอคโคลี่   ชอบทำงานที่ยากและท้าทาย มีสมาธิสูง เวลาที่มีปัญหาหรือคำถามจะพยายามค้นหาคำตอบ พยายามอย่างไม่ลดละเพื่อเอาชนะอุปสรรคต่างๆ สนุกกับเกมที่ยุ่งยากต้องทุ่มเทเวลา เช่น ต่อเลโก้ ต่อแบบจำลอง หรือต่อจิ๊กซอว์   มีความเป็นตัวของตัวเอง เชื่อมั่นในตนเอง กล้าคิด กล้าแสดงออก แต่ก็มีความยืดหยุ่น รับฟังเหตุผล และไม่ยึดติดแม้จะกล้าคิด แต่เมื่อเข้าใจว่าสิ่งที่คิดไม่มีความเป็นไปได้ ก็รู้จักที่จะรับฟังความคิดเห็น ข้อมูลจากคนรอบข้างแล้วนำมาประยุกต์เข้ากับความคิดของตนเอง   มีแรงจูงใจสูง อยากได้อยากทำอะไร จะพยายามคิดทำ […]

ลูกร้องขอซื้อแต่ของแพงๆ โดยให้เหตุผลว่า ‘ใครๆ เขาก็มีกัน’ แต่คุณแม่ไม่คิดว่าของเหล่านั้นเป็นสิ่งจำเป็นหรือมีประโยชน์เพียงพอ ควรให้เหตุผลกับลูกอย่างไรดีคะ

บางครั้งบางคราว เด็กๆ ก็สับสนระหว่างภาพที่ปรากฎในรายการโทรทัศน์กับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในชีวิตจริง คุณพ่อคุณแม่คือคนสำคัญที่ต้องเพิ่มทักษะการดูโทรทัศน์อย่างมีสติให้ลูก

แม้ลูกจะเริ่มโตจนรับผิดชอบตัวเองได้หลายเรื่องแล้ว แต่เรื่องเพื่อน เด็กวัยนี้มักหาความพอดีได้ยาก จะดูแลอย่างไรให้พอดี และลูกไม่รู้สึกต่อต้าน

“การเปิดโอกาสให้ลูกทำกิจกรรมสันทนาการตามความต้องการและความสมัครใจของเขา โดยไม่บีบบังคับ จะเป็นการช่วยกระตุ้นและคงไว้ซึ่งความคิดสร้างสรรค์ของลูกได้”   ผศ.ดร.นวลจันทร์ จุฑาภักดีกุล ศูนย์วิจัยประสาทวิทยาศาสตร์ สถาบันชีววิทยาศาสตร์โมเลกุล มหาวิทยาลัยมหิดล แนะนำกิจกรรมเพิ่มความคิดสร้างสรรค์ ดังนี้   เล่นดนตรี ฟังดนตรี โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เพลงบรรเลง และเพลงคลาสสิก เพราะการฟังเพลงที่มีเนื้อร้อง จะจูงใจให้คิดไปตามแต่ความหมายของเนื้อเพลง เป็นการจำกัดความคิดให้อยู่กับเรื่องที่เนื้อเพลงบอก ขณะที่เพลงบรรเลง หรือเพลงคลาสสิกจะเกิดจากเครื่องดนตรีหลายชนิด มีความหลากหลายของระดับเสียง ทำให้ระบบประสาทการฟังแยกแยะเสียงได้ละเอียดขึ้น ฟังแล้วกระตุ้นให้เกิดความคิดที่หลากหลายซับซ้อนขึ้น   เล่นกีฬา ทำให้เกิดการวางแผน ได้ออกกำลังกาย ทำให้เลือดไหลเวียนไปเลี้ยงทั่วร่างกาย รวมถึงสมองด้วย   เล่นเกมส์เสริมความคิดสร้างสรรค์ เช่น ต่อจิ๊กซอว์ โกะ หมากรุก หมากฮอส เกมเศรษฐี เพราะเหล่านี้ต้องใช้ความคิดวางแผนล่วงหน้า มีหลากหลายทางเลือกในการตัดสินใจ สามารถเล่นได้หลายแบบ มีความแตกต่างแทบทุกครั้งที่เล่น ซึ่งต่างจากของเล่นสำเร็จรูปที่กดปุ่มอย่างมาก   การเล่นสนุกแบบเด็กๆ เช่น เล่นบทบาทสมมุติ ทำให้ใช้ความคิดที่หลากหลาย ก็นับเป็นการเล่นที่เสริมความคิดสร้างสรรค์ด้วยเช่นกัน   ที่มา: กองบรรณาธิการเรียลพาเรนติ้ง

สิ่งสำคัญที่คุณพ่อคุณแม่ยุคใหม่ควรรู้ไว้คือ ต้องใส่ใจกับพฤติกรรมของลูก แต่ไม่ปิดกั้นเขาจากสื่อ (เชื่อเถอะ คุณปิดกั้นเขาไม่ได้หรอก) ควรสอนให้เขารู้ว่า สิ่งใดไม่เหมาะสมหรืออันตราย พูดคุยกับลูกเกี่ยวกับประเด็นเหล่านี้เป็นประจำ

สอนลูกใช้เงินให้เป็น ควรสอนตอนอายุเท่าไหร่ สอนอะไร และอย่างไร

พอเข้าวัยประถม ลูกๆ ก็มีการบ้านที่ต้องทำมากขึ้น จนแม้แต่พ่อแม่ยังต้องปวดหัวไปด้วย ลองมาหาวิธีช่วยลูกจัดตารางทำการบ้าน บริหารเวลาให้เป็นกันดีกว่า

 “ลูกวัยนี้ไม่ชอบให้พ่อแม่ติดตามวุ่นวายยามเขาอยู่นอกบ้าน แต่คุณช่วยเขาให้มีความมั่นใจและมีวิธีดูแลตัวเองได้”