เด็กปกติบางคนพูดคำแรกตั้งแต่อายุ 8 เดือน แต่บางคนยังไม่พูดจนกระทั่ง 2 – 2 ขวบ 6 เดือน วิธีประเมินเด็กที่มีปัญหาพูดช้าเพื่อให้การวินิจฉัยและให้การดูแลที่เหมาะสมเป็นดังนี้
• ประเมินเรื่องการได้ยิน หากสงสัยว่าลูกมีปัญหา เช่น เรียกไม่หัน หรือเสียงดังๆ จึงตอบสนอง อาจเป็นความผิดปกติแต่กำเนิด หรือมีปัญหาหูชั้นกลางอักเสบบ่อยๆ แพทย์จะใช้อุปกรณ์เพื่อตรวจการได้ยินและรักษาได้ด้วยเครื่องช่วยฟัง
• ประเมินพัฒนาการด้านอื่นๆ เช่น การเคลื่อนไหว ความเข้าใจด้านภาษาฟังรู้เรื่องและทำตามคำสั่งง่ายๆ ได้หรือไม่ การสบตาและการมีปฏิกิริยาตอบสนองกับบุคคลเป็นอย่างไร เพื่อดูว่ามีปัญหาสมองพิการหรือพัฒนาการช้ารอบด้านหรือช้าเฉพาะด้านภาษา หรือเป็นโรคออทิสติกหรือไม่ กุมารแพทย์จะช่วยประเมินในเบื้องต้น และหากสงสัยว่ามีความผิดปกติจริง จะส่งต่อให้แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการเด็กหรือจิตแพทย์เด็ก เพื่อการวินิจฉัยและให้คำแนะนำในการดูแลต่อไป
• ประเมินเรื่องการเลี้ยงดู การส่งเสริมกระตุ้นพัฒนาการ ใครเป็นผู้ดูแลใกล้ชิดอ่านหนังสือให้ฟัง พูดคุยกับลูกบ่อยหรือไม่ ดูทีวีมากไปหรือไม่ แก้ไขโดยการส่งเสริมพัฒนาการลูกเพิ่มขึ้น หรืออาจเป็นบ้านที่พูดหลายภาษาหรือไม่ ซึ่งอาจทำให้เริ่มพูดช้ากว่าบ้านที่พูดภาษาเดียว แต่ภายหลังจะพูดได้เอง
• ประเมินกล้ามเนื้อ ลิ้น ระบบประสาทที่เกี่ยวข้องกับการพูด แก้ไขโดยการฝึกกล้ามเนื้อ ปรึกษานักฝึกพูด
บทความโดย: แพทย์หญิงสุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ กุมารแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญด้านทารกแรกเกิด