เบบี๋ก็เล่นเป็นนะ

อายุ 4 – 6 เดือน

เบบี๋วัยนี้จะพยายามหัดใช้นิ้วหยิบจับสิ่งต่างๆ เริ่มแยกแยะสี รูปทรง ขนาดและกลิ่นต่างๆได้แล้วด้วย กิจกรรมที่เหมาะสมจึงเป็น

• แบบที่ช่วยส่งเสริมประสาทสัมผัส

ด้านการได้ยิน การสัมผัสและการมองเห็นอย่างการอ่านนิทานให้เขาฟัง

• กลิ่นธรรมชาติที่ปลอดภัย

หรือไม่ทำให้เกิดการระคายเคือง อย่างมะนาว วานิลลาและสะระแหน่พ่นบางๆ ที่ของเล่น แล้วให้เบบี๋ลองดมทีละกลิ่นโดยพูดชื่อกลิ่นให้เขาฟังและพูดซ้ำอีกครั้ง เวลาที่ได้กลิ่นเหม็นๆ อย่างตอนเปลี่ยนผ้าอ้อมหรือปิ้งขนมปังนานจนไหม้ ก็ให้ทำแบบเดียวกัน เขาจะได้รู้จักแยกแยะระหว่างกลิ่นที่พึงและไม่พึงประสงค์

• ใช้ของเล่นสีสดใส

เบบี๋วัยนี้เริ่มรู้จักสีต่างๆ มากขึ้นแล้ว โดยเฉพาะสีที่สดใส เขาจึงควรจะได้เห็นสีสันที่หลากหลายจากของเล่นและสิ่งรอบตัวทั้งในและนอกบ้านอย่างหญ้าสีเขียว ท้องฟ้าสีน้ำเงินหรือดอกกุหลาบสีแดงสดในแจกันที่วางอยู่ในระดับสายตาพอดี เขาจะได้คุ้นเคยกับแม่สีเหล่านี้ และอีกไม่นาน เขาก็จะคุ้นเคยกับสีอื่นๆ (ซึ่งแยกแยะได้ยากกว่า) ด้วยเช่นกัน

• สัมผัสพื้นผิวของผ้า

หาเศษผ้าที่มีลักษณะเนื้อผ้าแบบต่างๆ (อย่างผ้าขนสัตว์ ผ้ากำมะหยี่ ผ้าขนหนูผ้าลูกไม้ ฯลฯ) มาเรียงบนแผ่นกระดาษแข็งและวางตรงหน้าเบบี๋ เขาจะได้สำรวจด้วยสายตาและลองใช้มือลูบดู

• ฝึกคว่ำหงาย

ในช่วงที่ให้เบบี๋นอนคว่ำ ให้คุณจับตัวเขากลิ้งสลับด้านไปมาเพื่อสอนให้เขาพลิกคว่ำพลิกหงายเอง และให้คุณถือของเล่นในระยะที่หยิบไม่ถึง เขาจะได้พยายามเอื้อมมือคว้า เบบี๋วัยนี้ยังชอบแย่งนิทานจากมือคุณและพยายามพลิกหน้าหนังสือเองด้วย นิทานที่ทำจากกระดาษแข็งหรือผ้าจึงเป็นของเล่นที่เหมาะมาก

• จ๊ะเอ๋

เบบี๋วัยนี้สามารถเล่นจ๊ะเอ๋ในรูปแบบที่ซับซ้อนขึ้นได้แล้ว ฉะนั้นแทนที่จะใช้มือปิดหน้าไว้ คุณก็อาจจะแอบอยู่ข้างหลังเฟอร์นิเจอร์ ประตูหรือผ้าม่าน คุณยังควรจะทำเสียงตลกๆและหัวเราะระหว่างการเล่นด้วย เขาจะได้เข้าใจว่านี่เป็นแค่เกม ไม่ได้แปลว่าคุณจะทิ้งเขาไว้และหายตัวไปจริงๆ

7 – 9 เดือน

เบบี๋วัยนี้จะนำทุกสิ่งทุกอย่างที่ได้เรียนรู้มาผสมผสานกัน ทักษะการเคลื่อนไหวและการใช้สายตาก็สอดรับกันมากขึ้นด้วย เมื่อตาและมือทำงานประสานกันได้ดีขึ้น เขาก็สามารถใช้มือทำสิ่งที่ต้องการได้มากขึ้น

• เล่นกับเสียง

หากล่องพลาสติกที่มีสิ่งของต่างๆ (อย่างข้าวสาร เหรียญ ก้อนหิน ฯลฯ) อยู่ข้างในและปิดฝามิดชิด 2-3 ใบให้เบบี๋เขย่าเล่นหรือหยิบมากระทบกัน สาธิตให้เขาดูว่าจะใช้สิ่งรอบตัว (อย่างกระดิ่ง นกหวีด พวงกุญแจ กล่องดนตรี ฯลฯ) ทำเสียงต่างๆได้อย่างไร

• หาของเล่นที่มีปุ่ม

พอเริ่มเข้าใจแนวคิดเรื่องเหตุและผลมากขึ้น เบบี๋ก็จะชอบเล่นสิ่งที่เปิดไฟเล่นได้ ขยับเล่นได้ มีเสียงหรือเปิด-ปิดเล่นได้อย่างโทรศัพท์มือถือ รีโมททีวีและสวิตช์ไฟ คุณจึงควรซื้อของเล่นประเภทที่มีหลายๆ ปุ่ม (อย่างโทรศัพท์ของเล่น แผ่นกิจกรรมของเล่น ฯลฯ) มาสนองความชอบดังกล่าว

• ชวนขยับเคลื่อนไหว

ความเข้าใจเกี่ยวกับแนวคิดเรื่องเหตุและผลของเบบี๋ยังมีผลต่อการใช้อวัยวะส่วนต่างๆ และการใช้แขน-ขาให้เป็นประโยชน์ต่อการหัดคลานและการเหนี่ยวตัวยืนด้วย คุณช่วยต่อยอดได้ด้วยการชี้และพูดชื่ออวัยวะแต่ละส่วนให้เขาฟัง ชวนเขาเล่นเกมประเภทที่ใช้การเคลื่อนไหวร่างกายในรูปแบบที่คาดเดาได้อย่างตบแปะ

• เล่นในอ่าง

พอเบบี๋นั่งโดยไม่ต้องช่วยพยุงและอาบน้ำในอ่างอาบน้ำของผู้ใหญ่ได้แล้ว เกมประเภทที่เล่นในอ่างจะทำให้เขาชอบการอาบน้ำจนเลิกงอแงเมื่อถึงเวลาที่คุณพาไปอาบน้ำ การเล่นน้ำยังช่วยกระตุ้นประสาทสัมผัสต่างๆได้ดี และถ้าคุณเป่าฟองสบู่ให้เล่นในอ่างอาบน้ำหรือสนามหญ้าหน้าบ้าน (โดยเฉพาะในวันที่มีลม) เขาจะต้องติดใจและหัวเราะชอบใจอย่างแน่นอน

• เล่นซ่อนของ

เบบี๋วัยนี้มีความเข้าใจเกี่ยวกับแนวคิดเรื่อง “แม้จะมองไม่เห็น ของก็ไม่ได้หายไปไหน” มากขึ้นจนหาของที่คุณแอบซ่อนไว้เป็นแล้ว นั่นแปลว่าคุณควรจะชวนเขาเล่นเกมประเภทที่เหมาะกับพัฒนาการดังกล่าวอย่างใช้ผ้าคลุมของเล่นไว้หรือเอาไปซ่อนไว้ในห้องอื่น เขาจะได้พยายามเคลื่อนไหวร่างกายเพื่อหาของเล่นให้เจอ

10 – 12 เดือน

พอใกล้จะอายุครบขวบปีแรก เบบี๋จะเข้าใจคำพูดที่ซับซ้อนขึ้นและเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างคำกับการกระทำอย่าง “หม่ำๆ” และ “ปรบมือ” ถ้าคุณตอบสนองต่อความพยายามในการสื่อสารของเขาและปล่อยให้เขาเคลื่อนไหวร่างกายได้ตามใจ ก็จะช่วยเสริมสร้างความมั่นใจในการหัดเดิน ซึ่งเป็นทักษะการเคลื่อนไหวที่พ่อแม่ทุกคนตั้งตารอ

• นั่งห่างๆจากเบบี๋และกระตุ้นให้เขาเกาะเดินมาหาคุณ

หรือยืนซ้อนอยู่ข้างหลังและจูงเขาเดินไปรอบๆห้อง เวลาที่เขายืนและเดินได้โดยไม่ต้องเกาะอะไรเลย (ถึงจะแค่เดี๋ยวเดียวก็ตาม) ก็อย่าลืมให้รางวัลเขาด้วยล่ะ

• ของเล่นประเภทเข็น ลากและขี่

จะทำให้กล้ามเนื้อแข็งแรงขึ้น จึงช่วยให้เบบี๋เกาะเดินไปรอบๆห้อง (เตรียมพร้อมสำหรับการเดินโดยไม่ต้องเกาะอะไรเลย) ได้ง่ายขึ้น และเวลาที่เกาะเดิน เขาก็มักจะชอบถือของเล่นไปด้วย คุณจึงควรวางของเล่นชิ้นโปรดไว้ตามมุมห้องเพื่อล่อให้เขาเกาะเดินมาหยิบเอง

• เล่นคลานวิบาก

หาเบาะและหมอนมาวางเรียงกันเพื่อทำเป็นทางวิบากให้เบบี๋คลานข้ามเล่นหรือเกาะเดินวนไปรอบๆ แต่ต้องไม่ปล่อยให้คลาดสายตา เพราะเขาอาจจะล้มและลุกเองไม่ได้ และเบาะหรือหมอนก็อาจจะอุดปากหรือจมูกจนหายใจไม่ออก

• เล่นเกม “ใส่แล้วเท”

เบบี๋วัยนี้ชอบใส่ของในกล่องหรือภาชนะอื่นๆ แล้วเททิ้ง ชอบนำของอย่างถ้วย บล็อกไม้และห่วงพลาสติกมาวางซ้อนกัน แล้วใช้มือปัดล้มด้วย ซึ่งเป็นเกมในลักษณะที่ช่วยฝึกเรื่องการคว้า หยิบและปล่อยมือ ถ้าคุณจัดของเล่นโดยแยกกองตามขนาดหรือสีให้เขาเห็น ความเข้าใจเกี่ยวกับแนวคิดดังกล่าวก็จะชัดเจนขึ้น

• ฝึกใช้มือหยิบ-โยน

เตรียมถังน้ำมา 1 ใบและสาธิตให้เบบี๋ดูว่าของสิ่งไหนจม-ลอยน้ำ ให้เขาลองโยนของเล่นลงไปในถังให้น้ำกระฉอกออกมาด้วย (ต้องไม่ปล่อยให้คลาดสายตาเช่นกัน) เพราะการโยน กลิ้ง จับของอย่างลูกบอลหรือสีเทียน และการปล่อยให้เขาพยายามหยิบอาหารใส่ปากเอง คือวิธีง่ายๆที่จะช่วยส่งเสริมให้เขาใช้มือได้อย่างคล่องแคล่ว

• เล่นเลียนแบบของจริง

ของเล่นประเภทที่ทำเหมือนของใช้ในชีวิตจริงอย่างเครื่องใช้ในครัวและไม้กวาดให้เบบี๋ และให้เขาเลียนแบบคนที่กำลังทำกับข้าวหรือกวาดบ้านเพื่อกระตุ้นให้รู้จักเล่นสมมติ

บทความโดย: กองบรรณาธิการนิตยสารเรียลพาเรนติ้ง