พี่น้อง กับลำดับการเกิดมีผลต่อบุคลิกภาพเราจริงหรือ?

พี่น้อง กับลำดับการเกิดนั้น สามารถส่งผลต่อพฤติกรรม บุคลิกภาพของคนผู้นั้นจริงหรือไม่ ลูกคนแรก ลูกคนกลาง น้องสุดท้อง หรือแม้แต่ลูกคนเดียวมาดูกัน

พี่น้อง กับลำดับการเกิดมีผลต่อบุคลิกภาพเราจริงหรือ?

ในครอบครัวที่มีลูก ไม่ว่าจะเป็นครอบครัวใหญ่มีลูกหลายคน หรือแม้แต่คนที่มีเพียงหนึ่ง กับตำแหน่งลูกคนเดียว ย่อมมีผลต่อสภาพแวดล้อม การปฎิบัติต่อกัน ความสัมพันธ์ที่มีให้ภายนครอบครัวอย่างแน่นอน แต่สิ่งเหล่านี้จะมีผลกระทบส่งถึงบุคลิกภาพของคนผู้นั้นหรือไม่กันนะ

ลำดับการเกิด กับบุคลิกภาพ เกี่ยวข้องกันไหม?

ก่อนอื่นต้องขอตอบว่า มีเงื่อนไขมากมายที่คน ๆ หนึ่งจะหล่อหลอมบุคลิกภาพของตนออกมา ไม่ว่าจะเป็นปัจจัยทางพันธุกรรม หรือสภาพแวดล้อม ประสบการณ์ที่พานพบมา คน ๆ หนึ่งไม่จำเป็นต้องมีบุคลิกภาพเพียงอย่างเดียวคงอยู่ตลอดไป ย่อมมีการพัฒนาเปลี่ยนแปลงไปตามการรับรู้ของบุคคลนั้น ๆ ดังนั้นการวิจัยเกี่ยวกับลำดับการเกิดที่ส่งผลต่อบุคลิกภาพของคนมากมาย เป็นเพียงการมองที่เปรียบได้กับส่วนเล็ก ๆ เพียงเศษเสี้ยวของความจริงที่มีทั้งหมด สำหรับงานวิจัยทุกชิ้นคุณจะพบว่า พูดอย่างหนึ่ง และมีงานวิจัยชิ้นอื่นที่อาจพูดตรงกันข้าม ดังนั้น ข้อมูลที่จะนำมาให้เราได้เลือกเชื่อนั้นมีหลากหลาย จึงจำเป็นต้องศึกษาให้มาก รับข้อมูลเชิงลึกเหล่านี้ด้วย แต่จากสิ่งที่เรารู้ มันยังคงเป็นเรื่องที่สนุกที่จะเรียนรู้เกี่ยวกับลำดับการเกิด และบุคลิกภาพว่ามีความลับอยู่ในนั้นหรือไม่ใช่ไหมล่ะ งั้นเรามาเจาะลึกกัน

พี่คนโต กับบุคลิกภาพ

อ้างอิงจาก Alfred Adler (นักจิตวิทยาผู้คิดค้นทฤษฎีปัจเจกบุคคล) ได้กล่าวถึงบุคลิกภาพของลูกคนโตไว้ว่า มักจะมีบุคลิกภาพเป็นคนเอาจริงเอาจังต่อชีวิต เป็นผู้นำ ชอบใช้อำนาจ ค่อนข้างก้าวร้าว เคร่งเครียด และอิจฉาริษยา หากไม่สามารถแก้ความก้าวร้าวได้

งานวิจัยหลายชิ้น พบว่าลูกคนหัวปี หรือคนโตของครอบครัว มักจะเป็นพวก CEO หัวโบราณ แต่มีความเชี่ยวชาญในกิจการให้ดำเนินไปได้อย่างราบรื่น มักจะปูทางให้กับน้อง ๆ มีความรับผิดชอบ และเป็นผู้นำโดยธรรมชาติ

พี่คนโตฉลาดที่สุด!! จริงหรือ??

ผลการวิจัยยืนยันว่าการเลี้ยงดูส่งผลต่อสมองและระดับสติปัญญาของเด็กได้ เพราะลูกคนแรกมักจะได้รับการเลี้ยงดูฟูมฟักอย่างเต็มที่ ทำให้เด็กมีพัฒนาการที่ดีทั้งด้านสติปัญญา และอารมณ์

การวิจัยจากมหาวิทยาลัยเอดินบะระ ร่วมกับ Analysis Group และมหาวิทยาลัยซิดนีย์ ตรวจสอบข้อมูลจาก US Children of the National Longitudinal Survey of Youth จาก สำนักงานสถิติแรงงานแห่งสหรัฐอเมริกา พบว่าพี่คนโตมักฉลาดที่สุดในบรรดาพี่น้องทั้งหมด จากการทดสอบความรู้ความเข้าใจตั้งแต่วัยทารกนั้น พี่คนโตจะมีความพร้อมสำหรับความสำเร็จด้านวิชาการและสติปัญญาได้มากกว่า อย่างการอ่าน การตั้งชื่อสิ่งของ คำศัพท์เกี่ยวกับภาพ และการออกเสียงตั้งแต่อายุยังน้อย เนื่องจากการอบรมเลี้ยงดูตอนเด็ก ๆ ที่ลูกคนโตได้รับจากพ่อแม่

ในงานวิจัยนี้ นักวิจัยเก็บสถิติเด็ก 5,000 คนตั้งแต่ก่อนคลอดถึงอายุ 14 ปี ทั้งด้าน IQ การเลี้ยงดู พฤติกรรมของพ่อแม่ รวมไปถึงภูมิหลังของครอบครัวและสภาพเศรษฐกิจ พบว่า

• พ่อแม่มือใหม่ มักจะเอาใจใส่ลูกที่เกิดมากอย่างเต็มที่ เพื่อเติมเต็มความปรารถนาในการมีลูก และฟูมฟักตั้งแต่เด็กยังเป็นวัยแรกเกิด ทำให้ลูกคนโตมีการพัฒนาทั้งทางร่างกายและสติปัญญา
• สำหรับความใส่ใจของลูกคนต่อ ๆ มาจะลดน้อยลง ความใส่ใจที่ลดลงนี้ ก็อาจจะเกี่ยวข้องกับรายจ่ายในการเลี้ยงดูที่เพิ่มขึ้น ทำให้ต้องทำงานหนักมากขึ้น และทุ่มเทหรือลงทุนกับลูก ๆ คนที่เหลือน้อยลง ไม่เท่ากับลูกคนแรก
• พ่อแม่มักจะปรับพฤติกรรมเมื่อมีลูกคนแรก อย่างการลดการดื่มแอลกอฮอล์และการสูบบุหรี่ลงในระหว่างที่ตั้งครรภ์ เพื่อให้เป็นผลดีต่อเด็ก ซึ่งเป็นพฤติกรรมที่ดีที่ส่งผลต่อพัฒนาการของเด็กในครรภ์

ปัจจัยต่าง ๆ เหล่านี้ทำให้เป็นปัจจัยที่ส่งผลให้พบว่า พี่คนโตฉลาดที่สุด แต่ก็ต้องประกอบไปด้วยปัจจัยที่กล่าวมาข้างต้นเหล่านี้ด้วย ถึงจะให้ผลตามที่งานวิจัยกล่าว

พี่สาวคนโตเก่งที่สุด

จากการวิจัยของ Center for Global Development ในสหรัฐอเมริกา เมื่อลูกคนแรกเป็นเด็กผู้หญิง เด็กมีแนวโน้มที่จะสร้างแรงบันดาลใจ และสอนน้อง ๆ โดยเฉพาะการสอนน้อง ๆ ให้วาดรูป และอื่น ๆ ทักษะเฉพาะอื่น ๆ  อย่างไรก็ตาม ในการศึกษานี้ เมื่อลูกหัวปีเป็นเด็กผู้ชาย กลับไม่เป็นเช่นนั้น แต่นั่นไม่ได้หมายความว่าพี่ชายคนโตจะไม่ได้มีบุคลิกภาพที่ดี สำนักงานวิจัยเศรษฐกิจแห่งชาติของสหรัฐฯกล่าวว่า เด็กผู้ชายหัวปีมีแนวโน้มที่จะ “มีความมั่นคงทางอารมณ์มากกว่า อดทน เข้าสังคมเก่ง เต็มใจรับผิดชอบ และสามารถริเริ่มได้ดีกว่าเด็กที่เกิดทีหลัง”

ดูแลพี่คนโตอย่างไรดี??

เมื่อลูกคนโตกำลังจะมีน้อง เขาจะรู้สึกว่าน้องกำลังจะขโมยสิ่งเหล่านี้ไปจากเขา ถ้าหากพ่อแม่ไม่ได้เตรียมความพร้อมให้กับพี่คนโตในเรื่องของการมาช่วยพ่อแม่ดูแลน้อง พี่คนโตอย่างเขาจะต่อต้านและปฏิเสธน้องโดยสิ้นเชิง ในทางกลับกันหากพ่อแม่เตรียมเขาเพื่อให้เขาเป็นส่วนหนึ่งของการดูแลน้องแบบเดียวกับพ่อแม่ พี่คนโตจะรู้สึกภาคภูมิใจที่ได้มีส่วนร่วมในการรับผิดชอบหน้าที่อันสำคัญนี้ เขาจะทำหน้าที่พี่คนโตได้อย่างดี

น่าอ่าน >> วิธีเลี้ยงลูกคนโต เมื่อมีน้อง การเตรียมพี่ให้พร้อมก่อนมีน้องอีกคน

คำแนะนำ วิธีรับมือ เมื่อลูกจะกลายเป็นพี่คนโต พ่อแม่ควรทำอย่างไร??

1. หาโอกาสพูดคุยกับลูกคนโตล่วงหน้า ถามความคิดเห็นหากจะมีน้องเข้ามาเป็นสมาชิกใหม่ในครอบครัว อาจคุยถึงข้อดีของการมีน้อง เช่น พี่คนโตจะได้มีเพื่อนเล่น และจะได้ดูแลกันและกันเมื่อโตขึ้น เป็นต้น
2. เมื่อลูกมีโอกาสได้เจอเด็กทารก ควรอธิบายให้ลูกคนโตฟังว่าหลังจากเกิดมา หนูก็ตัวเล็กเหมือนเด็กทารก น้องก็เหมือนกัน น้องก็จะตัวเล็กๆแบบนี้ น้องจะยังพูดไม่ได้ และยังช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ พร้อมทั้งชักชวนให้ลูกคนโตมาช่วยกันดูแลน้องคนเล็ก
3. ให้ความมั่นใจกับลูกคนโตว่า ถึงแม้ครอบครัวของเราจะมีน้องเข้ามาเป็นสมาชิกใหม่ พ่อและแม่ก็ยังรักและเป็นห่วงลูกเหมือนเดิม
4. ให้ลูกคนโตได้มีส่วนร่วมในการเตรียมตัวต้อนรับน้องใหม่ที่กำลังจะเกิด โดยการชวนไปเลือกซื้อของให้น้องด้วยกัน หรือช่วยกันเลือกของใช้ของลูกคนโตที่ไม่ได้ใช้แล้วเพื่อนำไปให้น้องใช้ต่อ
5. หลังจากที่น้องเกิด พูดคุยกับลูกคนโตถึงสาเหตุที่พ่อและแม่ต้องช่วยเหลือและดูแลน้อง เป็นเพราะน้องยังเล็ก ยังช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ ซึ่งตอนลูกคนโตเกิดใหม่พ่อและแม่ก็ช่วยดูแลแบบนี้เช่นกัน และให้คำชื่นชมเมื่อสามารถช่วยเหลือตัวเอง หรือช่วยแบ่งเบาภาระจากพ่อแม่ได้
6. เปิดโอกาสให้ลูกคนโตได้มีส่วนร่วมในการเลี้ยงน้อง เช่น ช่วยหยิบขวดนม, เตรียมผ้าอ้อม เป็นต้น และชื่นชมที่ช่วยดูแลน้อง
7. ให้ลูกคนโตได้มีส่วนในการแสดงความรักกับน้อง เช่น กอด หอม กล่อมน้องนอน เป็นต้น
8. หากมีคนมาเยี่ยมน้อง ควรมีของฝากเล็กๆ น้อยๆ มาฝากลูกคนโต ชวนคุยและเล่นกับลูกคนโตบ้าง
9. กิจกรรมใดที่คุณพ่อคุณแม่เคยทำร่วมกับลูกคนโตก่อนมีน้องใหม่ หากเป็นไปได้ก็ควรทำร่วมกับลูกคนโตต่อไป และหาเวลาทำกิจกรรมร่วมกับลูกคนโตโดยที่ไม่มีน้องอยู่ด้วยบ้าง

ที่มา : บทความ พญ.ณิชา ลิ้มตระกูล กุมารแพทย์ด้านพฤติกรรม และพัฒนาการ รพ.พญาไท

ลูกคนกลาง กับบุคลิกภาพ

พี่น้อง ทั้งหมดมักมีคนกล่าวกันว่า ลูกคนกลาง เป็นลำดับการเกิดที่มีปัญหากับบุคลิกภาพมากที่สุด แต่ในบางงานวิจัย กลับพบว่าหากลูกคนกลางสามารถจัดการกับความรู้สึกของตัวเองได้ จะเป็นคนที่มีบุคลิกภาพที่ดี สามารถปรับตัวเก่งในทุกสถานการณ์เลยทีเดียว

นักจิตวิทยา Catherine Salmon และนักข่าว Katrin Schumann ผู้ร่วมเขียนหนังสือ The Secret Power of Middle Children กล่าวว่า ลูกคนกลาง มักจะเงียบขรึม เก็บตัว และมีแนวโน้มที่จะอิจฉาลำดับการเกิดมากที่สุด พวกเขายังพูดถึง Middle Child Syndrome (โรคลูกคนกลาง) ที่พวกเขาจะรู้สึกถูกทอดทิ้ง ไม่พอใจ ไม่มีแรงผลักดัน มีทัศนคติเชิงลบ แต่อย่างไรก็ตาม Middle Child Syndrome นี้ก็ยังคงมีด้านบวก

อ่านต่อ >> ลูกคนโต คนกลาง น้องคนเล็ก กับบุคลิกภาพของแต่ละคนเป็นอย่างไร?? คลิกหน้า 2