การฝึกขับถ่ายเหมือนกับพัฒนาการด้านอื่นๆ คือเด็กแต่ละคนทำได้เร็วช้าแตกต่างกัน คนทำได้ช้าไม่ได้แปลว่าไม่เก่งหรือไม่ฉลาด บางคนทำได้ก่อนอายุ 2 ขวบ แต่บางคนอาจทำได้หลัง 3 ขวบเป็นต้นไป อย่าบังคับให้ลูกนั่งกระโถนเด็ดขาด เพราะจะทำให้ลูกต่อต้าน กลั้นอุจจาระไว้ จนกลายเป็นปัญหาท้องผูกตามมา
วิธีฝึกมีให้เลือกหลายอย่าง และควรเลือกให้เหมาะกับลูก คือ
อ่านหนังสือที่มีเนื้อหาจูงใจ เช่น เรื่องการเลิกใช้ผ้าอ้อมหรือฝึกขับถ่ายแบบผู้ใหญ่หรือเด็กโต และมีการพูดชื่นชมถึงเด็กที่ทำได้สำเร็จ
ให้ลูกได้เห็นคุณหรือคุณพ่อทำเป็นตัวอย่าง ควรเป็นเพศเดียวกัน ลูกอาจอยากเลียนแบบมากขึ้น
ฝึกกับตุ๊กตา ให้ลูกเล่นตุ๊กตาตัวโปรด ลองหาจังหวะให้เขาชวนตุ๊กตาให้เลิกใส่ผ้าอ้อม แล้วมาขับถ่ายแบบผู้ใหญ่
ให้ลูกเลือกกระโถนเอง อธิบายว่ากระโถนเอาไว้ทำอะไร ให้ลูกได้นั่งเล่นกระโถนบ่อยๆ เพื่อสร้างความรู้สึกดีๆ กับกระโถน
หลังจากลูกอึใส่ผ้าอ้อมเสร็จ ให้เอาอึไปเขี่ยลงชักโครกให้ลูกดู (แต่ยังไม่กดน้ำชำระ เพราะเด็กบางคนอาจกลัวเสียงดัง หรือรู้สึกกลัวการที่ส่วนของร่างกายถูกดูดลงไปในน้ำ) เพื่อบอกลูกเป็นนัยว่า อึควรลงไปอยู่ในชักโครกมากกว่าที่จะอยู่ในผ้าอ้อม เพราะอาจมีสุนัขมาคุ้ยเขี่ยจนอึออกมาสกปรก
ระหว่างวัน ไม่ใส่ผ้าอ้อมจนกว่าลูกจะร้องขอ นั่นคือเขารู้สึกอยากถ่ายอุจจาระแล้ว ให้ถามว่า “อยากลองนั่งกระโถนหรืออึชักโครกดูไหมจ๊ะ” ด้วยท่าทีที่นุ่มนวล ไม่บังคับ และยิ้มแย้ม (อย่าลืมเตรียมชักโครกให้เหมาะสมกับลูก เช่น มีที่สวมรองนั่ง มีที่วางเท้ากันไม่ให้ลูกกลัวตก)
หากลูกปฏิเสธ คุณไม่ต้องตำหนิหรือบ่นงึมงำ ให้ใส่ผ้าอ้อมให้ลูกอึได้เลย ครั้งต่อไปที่ลูกอยากอึก็ทำแบบเดิม ทำไปเรื่อยๆ สักวันหนึ่งอาจมีเซอร์ไพร้ส์ หรืออาจขอกระโถน เพราะอยากเลียนแบบเพื่อนๆ
หากลูกอึราดกางเกง อย่าตำหนิลูก ไม่เช่นนั้นลูกจะไม่ยอมถอดผ้าอ้อมอีกต่อไป ควรบอกทุกคนที่เกี่ยวข้องถึงวิธีการฝึก ความสม่ำเสมอจะช่วยให้ลูกสำเร็จได้เร็วขึ้น และอย่าลืมสอนลูกล้างมือทุกครั้งหลังขับถ่าย
บทความโดย: แพทย์หญิงสุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ กุมารแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญด้านทารกแรกเกิด