ของเล่นอัตโนมัติทำลายสมองลูกจริงหรือ!?

♥ หนูน้อยวัยอนุบาล

เด็กช่วงอายุ 3-5 ขวบเริ่มเข้าสู่วัยของการทำความรู้จักกับสังคม  ของเล่นจะเป็นส่วนหนึ่งที่จะช่วยให้เด็กเข้าสังคมได้  จึงควรปรับเปลี่ยนจากของเล่นที่เล่นคนเดียว  กลายเป็นของเล่นที่มีโอกาสต้องแชร์กับคนอื่นมากขึ้น  เพื่อเตรียมความพร้อมในการใช้ชีวิตในโรงเรียน  และเพื่อให้เด็กเข้ากับสังคมได้ง่ายขึ้น

• กระบะทรายและพลั่วของเล่น :  กระเล่นกระบะทรายเป็นกิจกรรมการเล่นกลางแจ้ง  ช่วยให้เด็กได้เรียนรู้ประสาทสัมผัสของดินทรายที่มีความหยาบ  เสริมสร้างความคิดและจินตนาการจากการขุด  ปั้น  หรือก่อกองทรายตามที่เขาต้องการ  และยิ่งคุณพ่อคุณแม่พาไปเล่นที่ทะเลหรือกระบะทรายในสวนสาธารณะ  เขาจะได้มีโอกาสพบปะและเล่นกับเพื่อนคนอื่นๆ ด้วย
• กล่องใส่ของ : การชวนลูกเล่นรื้อหาสิ่งของในกล่อง แข่งกันเก็บของใส่กล่อง  หรือแยกสิ่งของใส่กล่องตามสีหรือตามหมวดหมู่แบบต่างๆ  นอกจากจะช่วยเสริมสร้างการทำงานประสานกันระหว่างมือและสายตาแล้ว  ยังฝึกทักษะการสังเกต  การจัดเก็บสิ่งของ  ความเป็นระเบียบเรียบร้อย  และทักษะการคิดวิเคราะห์วางแผนเพื่อเก็บของให้ลูกได้อีกด้วย
• จักรยานสามล้อ : เมื่อลูกน้อยเริ่มฝึกขี่จักรยานโดยเริ่มจากจักรยานสามล้อ  ลูกน้อยจะได้พัฒนากล้ามเนื้อส่วนต่างๆ ของร่างกาย  ได้ฝึกการดูทิศทางและกะระยะทาง  และเมื่อลูกน้อยมีความแข็งแรงและเชื่อมั่นพอจะฝึกจักรยานสองล้อ  เขาจะได้ฝึกการทรงตัวเพิ่มขึ้นอีก  และยังได้ออกกำลังกายอย่างสนุกสนานอีกด้วย
• ของเล่นประกอบบทบาทสมมุติ : การเล่นบทบาทสมมุติ  เช่น  ครูนักเรียน  พ่อแม่  คุณหมอกับคนไข้  คนซื้อกับคนขาย  ฯลฯ  นอกจากจะช่วยให้เด็กได้ใช้ความคิดและจินตนาการแล้ว  ยังช่วยเสริมทักษะด้านสังคม  เพราะเด็กต้องเล่นกับผู้อื่น  ต่างคนต่างสวมบทบาทอาชีพหรือตัวละครและมีปฏิสัมพันธ์พูดคุยหรือทำกิจกรรมร่วมกัน  ทำให้เด็กได้เรียนรู้การปรับตัว  การพูดคุย  และการใช้ชีวิตร่วมกับผู้อื่นในสังคม
• ตัวต่อประเภทต่าง : ตัวต่อสามารถเล่นกับเพื่อนก็ได้เล่นคนเดียวก็ได้  หากเล่นคนเดียวเด็กจะได้ฝึกความคิด  เสริมสร้างจินตนาการ  และความคิดเชื่อมโยงจากการใช้ตัวต่อประกอบกันให้กลายเป็นสิ่งอื่น  หากเล่นกับเพื่อนเขาจะได้ฝึกการแบ่งปันชิ้นตัวต่อซึ่งกันและกัน  หากได้ต่อร่วมกันก็จะได้ฝึกการวางแผนเพื่อให้พวกเขาต่อตัวต่อเป็นเรื่องราวหรือเล่นไปในทิศทางเดียวกัน

เลิกอ้าง “พ่อแม่ไม่มีเวลา” แล้วเริ่มสะสมเวลาเพื่อลูก

ทุกครอบครัวก็ต้องทำงานเหมือนกันหมด  เวลาจะมีหรือไม่จึงขึ้นอยู่กับการบริหารจัดการของพ่อแม่  เวลาเล็กๆ น้อยๆ บางทีพ่อแม่ก็คิดไม่ถึงว่าจะสามารถใช้สอนลูกได้  หมอเคยเห็นพ่อแม่ลูกเป็นครอบครัวนั่งไปในรถคันเดียวกัน  พ่อก็จะขับรถเงียบๆ  แม่นั่งเล่นโทรศัพท์  นั่นแหละคือเวลาน้อยนิดที่พ่อแม่ส่วนใหญ่บอกว่าไม่มี  เราไปดูตามร้านอาหารที่มีพ่อแม่ลูกนั่งกินข้าว  ทุกคนก็นั่งเล่นโทรศัพท์มือถือเหมือนกันหมด อันที่จริงเวลาเพียงน้อยนิดก็ทำให้มีประโยชน์มากขึ้นได้ถ้าพ่อแม่ใส่ใจยิ่งเราเอาไปใช้กับโทรศัพท์มือถือน้อยเท่าไร  เราก็จะมีเวลากับตัวเองมากขึ้น  เพราะฉะนั้นถ้าพ่อแม่ทบทวนให้ดี  มันจะมีเศษเสี้ยวของเวลาที่รวมเข้ามาเป็นเวลาที่มีประโยชน์กับลูกได้มากขึ้น  เช่น  เวลาที่เรานั่งรถไปด้วยกันทำไมเราถึงไม่พูดคุยกับลูก  สอนเรื่องดีๆ ให้กับลูก  เราฝึกให้ลูกรู้จักคิดคณิตศาสตร์หรือสอนภาษาอังกฤษให้กับลูกบนรถได้  แต่ทุกวันนี้เราเอาลูกไปเข้าโรงเรียน  เอาลูกไปให้คนอื่นสอน  เคยมีคุณแม่บ้านหนึ่งสังเกตรู้ว่าลูกสายตาสั้น  เพราะได้พูดคุยและสอนลูกบนรถ  แม่ถามเลขทะเบียนรถคันข้างหน้า  แต่ลูกบอกว่ามองไม่เห็นทั้งที่แต่ก่อนเคยมองเห็น  แม่ถึงรู้ว่าสายตาลูกมีความผิดปกติและพาลูกไปหาคุณหมอได้ทันท่วงที  คุณแม่ท่านนี้รู้ความผิดปกติของลูกได้เพราะมีปฏิสัมพันธ์กับลูก  ถ้าต่างคนต่างนั่งไปแม่ก็คงไม่มีทางสังเกตรู้

อย่างที่คุณหมอย้ำมาโดยตลอดว่า  ของเล่นไม่สำคัญเท่ากระบวนการเล่นที่คุณพ่อคุณแม่ใช้เล่นกับลูก  เพราะหากคุณพ่อคุณแม่ลองสังเกตดูตามร้านของเล่นทั่วไป  ของเล่นบางชิ้นก็ไม่ได้บอกเราว่าของเล่นนั้นใช้เล่นกับลูกอย่างไรได้บ้าง  บ่อยครั้งที่คำอธิบายบนกล่องจะเขียนไว้เพียงว่า “ของเล่นสำหรับเล่น”  ซึ่งก็แน่ละ…ของเล่นมันต้องมีไว้เล่น  มันไม่ได้มีไว้กิน  เด็กเองเขาก็คิดไม่ได้หรอกว่าต้องเล่นอย่างไรของเล่นจึงจะมีประโยชน์  จึงเป็นหน้าที่ของคุณพ่อคุณแม่ที่ต้องเล่นไปด้วยกันกับลูก  เพื่อสร้างความสัมพันธ์ที่ดีในครอบครัว  สอนให้ลูกรู้จักปรับตัวเข้าสังคม  และเพื่อให้เขาได้เล่นของเล่นผ่านกระบวนการสร้างสรรค์ที่คิดค้นโดยพ่อแม่  ซึ่งจะเสริมสร้างพัฒนาการของลูกได้อย่างมีประสิทธิภาพที่สุด

อ่านต่อบทความน่าสนใจ คลิก!

• เผยรายชื่อ 10 ของเล่นอันตราย ประจำปี 2016
• วิธีเล่นสนุกสร้างเสียงหัวเราะ เสริมพัฒนาการให้กับลูกน้อยวัย 0-1 ปี
• “เล่นสมมติ” ดีต่อลูกเล็กครบทั้งกาย ใจ สมอง แถมสนุกไม่ธรรมดา!

เรื่อง All about Toys จาก ผศ. นพ. พงษ์ศักดิ์ น้อยพยัคฆ์ รองอธิการบดี มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช