น้ำคาวปลาผิดปกติ เรื่องที่แม่หลังคลอดไม่ควรมองข้าม !

น้ำคาวปลาผิดปกติ สุขภาพหลังคลอดเป็นเรื่องสำคัญที่แม่ไม่ควรมองข้าม ซึ่งหลังจากคลอดลูกคุณแม่จะพบว่าตัวเองมีน้ำคาวปลาไหลออกมา น้ำคาวปลาที่ปกติจะมีประมาณไม่เกิน 10 วัน และสีของน้ำคาวปลาจะแตกต่างกันไปตามช่วงระยะเวลาที่มี ทีมงาน Amarin Baby & Kids มีวิธีการสังเกตน้ำคาวปลาที่ผิดปกติ มาให้คุณแม่ได้ทราบ เพื่อที่จะได้ดูแลรักษาสุขภาพหลังคลอดได้อย่างถูกต้อง

น้ำคาวปลาผิดปกติ – น้ำคาวปลาคืออะไร?

การคลอดลูกจะทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกมีการฉีกขาด และหลุดลอกออกมา ซึ่งก็จะทำให้มีเลือดออกมา และเยื่อบุโพร่ง มดลูกที่มีเลือดปนกันแล้วไหลออกมาทางช่องคลอด ก็คือ น้ำคาวปลา

น้ำคาวปลาที่ปกติ จะได้ออกมาในช่วง 2-3 วันแรกหลังคลอดจะมีปริมาณค่อนข้างมาก และสีของน้ำคาวปลาจะมีสีค่อนข้างแดง และภายหลัง 3-4 วันหลังคลอด สีน้ำคาวปลาจะมีสีจางลง จากนั้นภายใน 10 วัน น้ำคาวปลาจะเริ่มไหลออกมาน้อยลง ภายในช่องคลอดจะสร้างตกขาวออกมาปนกับน้ำคาวปลา หากสังเกตดูจะพบว่าน้ำคาวปลาในระยะหลังนี้จะมีสีขาวปนเหลือง เหนียวข้น

น้ำคาวปลาหลังคลอด จะแบ่งออกมาได้ 3 ระยะ ดังนี้

1. น้ำคาวปลาแดง (lochia rubra) ออกมาตั้งแต่วันแรกหลังคลอดแล้วออกอยู่นาน 3-5 วัน มีสีแดงช้ำๆ คล้ำๆ เพราะประกอบด้วยเลือด เมือก และเศษรก

2. น้ำคาวปลาเหลืองใส (lochia serosa) ออกต่อจากน้ำคาวปลาแดงไปจนถึงประมาณวันที่ 10 หลังคลอด โดยจะจางลงและสีจะเริ่มเปลี่ยนเป็นน้ำตาลหรือชมพูแล้วก็ค่อยๆ กลายเป็นเหลืองใส ในน้ำช่วงนี้จะประกอบด้วยน้ำเหลือง เยื่อเมือก เม็ดเลือดแดง และเม็ดเลือดขาว

3. น้ำคาวปลาขาว (lochia alba) มีสีเหลืองขุ่นจนออกไปทางขาว ออกต่อจากน้ำคาวปลาเหลืองใสไปอีกจนถึง 6 สัปดาห์หลังคลอด ในน้ำจะมีเม็ดเลือดแดงน้อยลง แต่มีเม็ดเลือดขาว ไขมัน เมือก และเซลบุผนังช่องคลอดมากขึ้น ปริมาณน้ำคาวปลาจะค่อยๆ ลดลงจนแห้งสนิท สำหรับน้ำคาวปลาจะมีกลิ่นเหมือนประจำเดือนในยามปกติ หากมีกลิ่นเหม็นก็หมายความว่ามีการติดเชื้อขึ้น¹

น้ำคาวปลาผิดปกติ เกิดจากอะไร?

โดยปกติแล้วน้ำคาวปลาจะไม่มีกลิ่นเหม็น แต่หากคุณแม่พบว่าตนเองนั้น น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น สีแดงขึ้นหลังจากที่จางไปแล้ว หรือมีเลือดสดๆ ออกมามากขึ้น มีไข้ มีอาการปวดมดลูกมากผิดปกติ มดลูกไม่หดตัวเล็กลง แสดงว่าน่าจะมีปัญหาเกิดขึ้น มีการอักเสบในโพรงมดลูก อาจมีเศษรก หรือเศษเยื่อหุ้มรกค้างอยู่ แล้วทำให้เกิดการอักเสบในโพรงมดลูกตามมา ควรต้องรีบไปพบแพทย์ทันที

การสังเกตว่าน้ำคาวปลาผิดปกติ

อย่างที่บอกไปข้างต้นว่าน้ำคาวปลาจะไม่มีกลิ่นเหม็น และสีของน้ำคาวปลาจากสีแดงจะค่อยๆ จางลงไปตามช่วงระยะเวลาที่มี และแห้งหมดไปในที่สุด แต่ในระหว่างที่มีน้ำคาวปลาคุณแม่สามารถสังเกตถึงความผิดปกติของน้ำคาวปลาได้ดังนี้

1. น้ำคาวปลากลับมามีสีแดงใหม่

มักเกิดจากการที่มีเศษรกค้างอยู่ในมดลูก หรือมีการอักเสบของเยื่อบุโพรงมดลูก สาเหตุที่ยังมีรกค้างในมดลูก อาจมาจากการที่เคยมีการอักเสบติดเชื้อในมดลูกมาก่อน หรือคุณแม่เคยมีการขูดมดลูกมาก่อนหลายครั้ง ซึ่งเป็นผลให้เกิดการอักเสบในมดลูก

2. น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น

ปกติน้ำคาวปลาจะมีกลิ่นคาวเลือดเล็กน้อย แต่ทั้งนี้หากน้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็นแสดงว่ามีการติดเชื้อในมดลูก ที่อาจมีสาเหตุมาจากการปล่อยให้น้ำเดินเป็นเวลานาน ทำให้เชื้อโรคที่อยู่บริเวณช่องคลอดเข้าไปในมดลูก²

คุณแม่หลังคลอดควรดูแลสุขภาพหลังคลอดขณะมีน้ำคาวปลา อย่างไร?

1. หลังคลอดลูกคุณแม่สามารถอาบน้ำได้ตามปกติ แนะนำให้อาบโดยใช้ฝัก บัว ไม่ควรแช่ในอ่างอาบน้ำ หรือ ว่ายน้ำ (เเม้ว่าจะเป็นอ่างอาบน้ำ หรือสระว่ายน้ำส่วนตัวที่บ้าน) เพราะปากมดลูกยังเปิดอยู่ อาจมีน้ำเข้าไปโพรงมดลูก ทำให้เกิดการติดเชื้อง่ายขึ้น ส่วนที่แผลฝีเย็บที่ช่องคลอดก็ชำระล้างด้วยสบู่อ่อนๆ แล้วซับให้แห้ง ไม่ต้องใส่ยาอะไร

2. คุณแม่ที่ผ่าตัดคลอด ก่อนตัดไหมหน้าท้อง สามารถทำความสะอาดร่างกายได้ทุกส่วน (ยกเว้นยังต้องปิดแผลไว้) หลังจากตัดไหมหรือเปิดแผลแล้วแผลติดกันสนิทดีสามารถอาบน้ำได้ตามปกติ แต่ก็ไม่ควรแช่ในอ่างอาบน้ำหรือว่ายน้ำ

3. คุณแม่ควรเปลี่ยนผ้าอนามัยที่ใช้รองซับน้ำคาวปลาปล่อยๆ ไม่ควรหมักหมม หรือปล่อยให้ชุ่มนานเกินไป

4. หากน้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น มีสีแดงขึ้นหลังจากที่จางไปแล้ว หรือมีเลือดสดๆ ออกมามากขึ้น มีไข้ มีอาการปวดมดลูกมากผิดปกติ ควรต้องรีบไปพบแพทย์ในทันที

5. คุณแม่ควรไปตรวจหลังคลอดตามแพทย์นัดอย่างสม่ำเสมอ เพื่อป้องกันการเกิดอาการผิดปกติทางสุขภาพหลัง คลอด³

การดูแลสุขภาพร่างกายหลังคลอดลูกแล้ว เป็นเรื่องสำคัญมาก คุณแม่ควรไปพบคุณหมอตามนัดทุกครั้ง รวมทั้งควรต้องเช็กสุขภาพเป็นประจำทุกปี ทั้งนี้ก็เพื่อป้องกันการเกิดอาการผิดปกติทางสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นได้กับคุณแม่ …ด้วยความห่วงใยค่ะ

อ่านต่อบทความเรื่องอื่นที่น่าสนใจคลิก!

ซึมเศร้าหลังคลอด อาการ ที่แม่หลังคลอดควรรู้ !
9 วิธีลดน้ำหนักหลังคลอด..ให้คุณแม่กลับมาสวยเป๊ะเหมือนเดิม!
ข้อควรรู้เกี่ยวกับแผลฝีเย็บ หลังคลอด

ขอขอบคุณข้อมูลอ้างอิงจาก
¹นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์. น้ำคาวปลาปกติกี่วันถึงจะหมด. Visitdrsant
²รศ.นพ.วิทยา ถิฐาพันธ์. น้ำคาวปลาผิดปกติ. คู่มือตั้งครรภ์และเตรียมคลอดสำหรับคุณแม่ยุคใหม่
³รศ.พญ. ประนอม บุพศิริ. น้ำคาวปลา (Lochia). haamor