นวดกระตุ้นน้ำนม กระตุ้นให้คลอดง่าย ทำได้ตั้งแต่ตั้งครรภ์!!

อยากคลอดง่าย คลอดแล้วมีน้ำนมให้ลูกทาน มา นวดกระตุ้นน้ำนม นวดเตรียมคลอด กันเถอะ!! นวดได้ง่าย ๆ คุณพ่อก็นวดได้ ช่วยทำให้คลอดง่าย ผ่อนคลาย และเพิ่มความผูกพัน

นวดกระตุ้นน้ำนม กระตุ้นให้คลอดง่าย ทำได้ตั้งแต่ตั้งครรภ์!!

ทำความรู้จักฮอร์โมน Oxytocin ฮอร์โมนแห่งความรัก

ทำไมแม่ถึงรักลูกตั้งแต่ยังไม่เห็นหน้า? และยิ่งเมื่อลูกดูดน้ำนมจากเต้าแม่ แม่ยิ่งรู้สึกตกหลุมรักลูกอย่างถอนตัวไม่ขึ้น ความผูกพันอย่างลึกซึ้งระหว่างแม่กับลูก เป็นสิ่งที่ค่อย ๆ ก่อร่างสร้างตัวขึ้นทีละน้อย ตั้งแต่ช่วงหลังคลอดที่แม่ลูกได้พบกัน ลูกเริ่มไซ้หาเต้านม ทำความคุ้นเคยกับแหล่งอาหารใหม่ ที่มีน้ำนมอุ่น เสริมด้วยความรักอันอ่อนโยน แม่ลูกค่อย ๆ ค้นพบตัวตนของกันและกันผ่านผิวสัมผัสบนหน้าอกของแม่นี้ นมแม่ไม่ใช่เป็นเพียงแหล่งอาหารสำหรับลูก แต่นมแม่นำความอบอุ่น ผ่อนคลายมาให้คู่แม่ลูก ผ่านทางขบวนการธรรมชาติ

การที่แม่ลูกคู่หนึ่งถูกดึงดูดเข้าหากัน ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่ร่างกายของเราได้สร้างขบวนการรองรับการผูกสัมพันธ์นี้ผ่านฮอร์โมน 1 ตัว ที่เรียกกันว่า ฮอร์โมน Oxytocin

ฮอร์โมน Oxytocin คืออะไร?

Oxytocin เป็นฮอร์โมนที่ถูกผลิตขึ้นจากต่อมใต้สมอง ซึ่งเป็นส่วนที่ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของร่างกาย โดยฮอร์โมนตัวนี้จะหลั่งออกมาสู่กระแสเลือดของแม่ เพื่อส่งตรงไปสู่มดลูก ในตอนท่แม่เริ่มเจ็บท้องเข้าสู่ระยะคลอด ทำให้มีแรงเบ่ง ทำให้กล้ามเนื้อมดลูกมีการหดตัวบีบเป็นระยะ ๆ เพื่อผลักดันลูกออกสู่โลกภายนอก นอกจากนี้ฮอร์โมนยังช่วยสร้างความผูกพันให้กับแม่และลูก โดยหลังจากคลอดบุตรแล้วฮอร์โมน Oxytocin จะมีผลต่อการให้นมบุตร เพราะมันจะช่วยกระตุ้นการหลั่งของน้ำนมให้เพียงพอต่อลูกน้อยอีกด้วย

หน้าที่ของฮอร์โมน Oxytocin

1. กระตุ้นการหดรัดตัวของกล้ามเนื้อเรียบของมดลูกของหญิงมีครรภ์ ในการคลอดบุตร ในระยะใกล้คลอด จะพบว่ามีออกซิโทซิน รีเซฟเตอร์เพิ่มมากขึ้นอย่างมาก ซึ่งจะทำให้มีการหดรัดตัว ของมดลูกถี่ขึ้นในระยะใกล้คลอด และในระยะคลอด ในขณะคลอดถ้ามีการกระตุ้นการถ่ายขยายของ ปากมดลูกจะทำให้มีการหลั่งของออกซิโทซินเพิ่มมากขึ้น
2. กระตุ้นการหลั่งน้ำนม (milk ejection) ทำให้กล้ามเนื้อของต่อมน้ำนม บีบตัวให้หลั่งน้ำนมออกมา เมื่อน้ำนมถูกสร้างขึ้นจะไปเก็บไว้ในถุงน้ำนม ซึ่งเรียกว่า อะวีโอไล (alveoli) เพื่อเตรียมไว้ให ้ทารก อะวีโอไลจะล้อมรอบด้วยกล้ามเนื้อเรียบที่เรียกว่า เซลล์ไมโออิปิทีเลียม (myoepithelial cell) ซึ่งเป็นเซลล์เป้าหมาย (target cell) ของออกซิโทซิน ออกซิโทซินจะกระตุ้นให้มีการหดรัดตัว ของกล้ามเนื้อเรียบนี้ ทำให้น้ำนมที่สร้างไว้แล้วไหลเข้าไปสู่ท่อน้ำนมเมื่อทารกดูด เมื่อทารกดูดนม จะส่งกระแสประสาทผ่านไขสันหลัง ไปยังเซลล์ประสาท ที่สร้างฮอร์โมน ในไฮโพทาลามัสทำให้มีการสร้างออกซิโทซิน และมาเก็บไว้ที่ต่อมใต้สมองส่วนหลัง และแพร่เข้าไปในกระแสเลือด ไปทำงานโดยกระตุ้นกล้ามเนื้อเรียบที่ต่อมน้ำนม ให้บีบตัวให้น้ำนมที่สร้างไว้แล้วให้ไหลออกมาตามท่อน้ำนมไปที่หัวนมแล้วเข้าปากทารก
3. ฮอร์โมนออกซิโทซินจะกระตุ้นให้มารดามีพฤติกรรมในการเลี้ยงบุตร บทบาทนี้ทำให้ มนุษย์และสัตว์ดำรงเผ่าพันธุ์สืบต่อมาได้ หลังคลอดจะพบว่ามีออกซิโทซินที่ในสมองและที่ไขสันหลัง เพิ่มมากขึ้น(cerebrospinal fluid ) ซึ่งเชื่อว่าฮอร์โมนนี้เป็นตัวกระตุ้นให้มารดามีความต้องการ ในการเลี้ยงดูทารก นอกจากนี้จะพบว่า ในมารดาที่ให้บุตรดูดนมของตนเอง จะมีความรักใคร่ผูกพัน ทารกมากกว่ามารดาที่ไม่ได้เลี้ยงบุตรด้วยนมตนเอง

ฮอร์โมนนี้ นอกจากจะมีความสำคัญต่อมารดาและบุตรแล้ว ฮอร์โมนตัวนี้ยังมีอิทธิพลต่อร่างกายของเราในด้านอื่น ๆ ได้แก่

• อาจช่วยลดอาการสมาธิสั้น และพฤติกรรมการทำแบบเดิมซ้ำ ๆ ในผู้ป่วยออทิสติก
• เป็นส่วนหนึ่งของการควบคุมการย่อยอาหาร ช่วยให้ระบบการดูดซึมสารอาหารดีขึ้น
• ช่วยให้แผลสมานได้เร็ว
• ช่วยให้รู้สึกผ่อนคลาย
• ช่วยลดความเครียด ช่วยควบคุมความดันโลหิต และช่วยป้องกันภาวะซึมเศร้า

ทำอย่างไรให้ร่างกายสร้างฮอร์โมน Oxytocin?

เราสามารถกระตุ้นให้ร่างกายหลังฮอร์โมน Oxytocin ได้ง่ายมากเลยค่ะ เพียงแค่นึกถึงคนที่เรารัก คิดถึงประสบการณ์ดี ๆ ที่ผ่านมา การกอด การสัมผัส การเล่น การหัวเราะ การฟังเพลงดี ๆ หรือแม้แต่การให้ การทำบุญทำทาน การเป็นจิตอาสา ก็ช่วยให้ฮอร์โมนตัวนี้หลั่งได้ และการนวด ก็ยังเป็นอีกวิธีหนึ่งที่จะช่วยให้ ฮอร์โมน Oxytocin หลั่งได้อีกด้วย

แค่นวดก็ช่วยกระตุ้นน้ำนมได้ นวดกระตุ้นน้ำนม ทำให้คลอดง่าย จริงหรือ?

วิจัยจาก University of Miami ได้แสดงให้เห็นว่าการนวดช่วยเพิ่มการหลั่งของฮอร์โมนระบบประสาท (รวมถึงฮอร์โมน Oxytocin) ได้ นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยอื่น ๆ ที่สรุปได้ว่าการนวดช่วยลดฮอร์โมนที่ทำให้เกิดความเครียด และเพิ่มฮอร์โมน Oxytocin ได้อีกด้วย เช่น งานวิจัยจาก Cedars-Sinai Medical Center in Los Angeles ที่ได้ทดลองกับผู้ใหญ่ 53 คน และงานวิจัยจากวารสาร Alternative Therapies in Health and Medicine ได้ทดลองกับผู้ร่วมทดลองจำนวน 95 คน พบว่าผู้ที่ได้รับการนวดเป็นเวลา 15 นาที มีฮอร์โมน Oxytocin ในร่างกายเพิ่มขึ้นเป็นต้น

แล้วคนท้องนวดได้หรือไม่? นวดอย่างไรให้ปลอดภัย?

ตอบ คนท้องนวดได้ นวดกระตุ้นน้ำนม ก็ได้เช่นกัน

รศ.นพ.สมชาย ธนวัฒนาเจริญ หน่วยเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์ ภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ได้กล่าวไว้ว่า การนวดในสตรีตั้งครรภ์ ว่า สตรีตั้งครรภ์ส่วนใหญ่มักจะมีอาการปวดหลัง ปวดขา ปวดน่อง หรือปวดเมื่อยตามตัว เนื่องจากจากกายวิภาคของร่างกายที่เปลี่ยนแปลงไประหว่างที่มีตั้งครรภ์ มดลูกที่มีขนาดใหญ่ขึ้นทำให้ท้องของสตรีตั้งครรภ์โตขึ้น และเพื่อให้ทรงตัวอยู่ได้ สตรีตั้งครรภ์จึงต้องยืนแอ่นหลังเอาไว้ จึงทำให้เกิดอาการปวดกล้ามเนื้อบริเวณหลัง นอกจากนี้ น้ำหนักตัวที่เพิ่มมากขึ้นก็ทำให้ขา ข้อเข่า และข้อเท้าต้องรับน้ำหนักมากขึ้น จึงมักมีอาการปวดขา ปวดน่อง โดยเฉพาะสตรีตั้งครรภ์ที่ต้องยืนนาน ๆ ในแต่ละวัน

จึงมักจะมีคำถามจากแม่ท้องว่า นวดตัว นวดเท้า นวดกดจุด หรือเข้าสปาได้หรือไม่ มีผลดี/ผลเสียอย่างไร รศ.นพ.สมชาย จึงมีคำแนะนำว่า

“การนวดตัวในสตรีตั้งครรภ์ควรได้รับการปรับเปลี่ยนจากการนวดทั่วไปเป็นแบบเฉพาะเจาะจงสำหรับสตรีตั้งครรภ์ เริ่มตั้งแต่เตียง/หมอนที่ใช้ การลงน้ำหนัก รวมไปถึงเทคนิคต่าง ๆ ในการนวด เป็นต้นว่าคนนวดต้องมีความชำนาญและได้รับการฝึกฝนเฉพาะ ควรให้สตรีตั้งครรภ์นอนอยู่ในท่านอนตะแคงข้าง หลีกเลี่ยงการนวดบริเวณท้อง หรือต้องนวดอย่างเบามือที่สุด” สตรีตั้งครรภ์หลายคนอาจมีปัญหาเส้นเลือดขอดที่น่อง จึงไม่แนะนำให้ใช้การนวดลงน้ำหนักมากบริเวณน่องและขา เพราะอาจทำให้ลิ่มเลือดที่แข็งตัวหลุดออกไปอุดตันเส้นเลือดในร่างกายได้ โดยทั่วไปคนนวดมักจะหลีกเลี่ยงการนวดกดจุดที่บริเวณเท้า ข้อเท้า หรือข้อมือ เพราะเชื่อว่าอาจไปกระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูกและกล้ามเนื้อในอุ้งเชิงกราน ดังนั้น จึงแนะนำให้สตรีตั้งครรภ์ที่มีอาการแพ้ท้องมาก มีความเสี่ยงต่อการแท้งบุตร การเจ็บครรภ์ คลอดก่อนกำหนด มีภาวะความดันโลหิตสูง หลีกเลี่ยงจากการนวด

จะเห็นได้ว่าคนท้องสามารถนวดได้ และสามารถ นวดกระตุ้นน้ำนม ได้ เพียงแต่การนวดควรจะทำโดยผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น แต่หากต้องการนวดแบบบีบจับทั่วไป นวดเพื่อผ่อนคลายนั้น ก็สามารถทำได้ ไม่จำเป็นต้องเป็นผู้เชี่ยวชาญ ให้คุณพ่อช่วยนวดทุกวันก็ได้ เพราะผลพลอยได้จากการนวดเพื่อผ่อนคลายนี้ จะช่วยกระตุ้นการหลั่งฮอร์โมน Oxytocin ซึ่งจะช่วยให้คลอดง่าย ช่วยสานความรักและความผูกพันในครอบครัว และยังจะช่วยให้มีน้ำนมหลังคลอดอีกด้วย

เห็นไหมล่ะคะ การนวดมีประโยชน์กว่าที่คิด คุณพ่อที่ได้อ่านบทความนี้ อย่าลืมคอยนวดแม่ท้องกันนะคะ

อ่านต่อบทความดี ๆ คลิก

5 ขั้นตอน นวดมดลูก ด้วยตัวเอง ลดปวดประจำเดือน

เต้านมคัด ปวดมาก แก้ไขอย่างไรดี ?

6 อาหาร ช่วยแม่ท้อง เร่งคลอดแบบธรรมชาติ

4 วิธี กระตุ้นปากมดลูก โดยหมอ ที่แม่ท้องควรรู้ก่อนคลอด

ขอบคุณข้อมูลจาก : มูลนิธิศูนย์นมแม่แห่งประเทศไทย, สถาบันนวัตกรรมการเรียนรู้ มหาวิทยาลัยมหิดล, www.somaticservices.com, mgronline.com