ตรวจหลังคลอด..เจ็บไหม? ต้องตรวจอะไรบ้าง?

ตรวจหลังคลอด..เจ็บไหม? คุณหมอจะตรวจอะไรบ้าง?

ชั่งน้ำหนัก หลังการคลอดประมาณ 6 สัปดาห์น้ำหนักของคุณแม่ควรลดลงประมาณ 8-12 กิโลกรัม หรือมีน้ำหนักเกินกว่าก่อนตั้งครรภ์ประมาณ 2-3 กิโลกรัม ซึ่งหากยังพบว่าคุณแม่ยังน้ำหนักลดน้อยกว่าในเกณฑ์ที่ยอมรับได้ คุณหมอก็จะแนะนำให้คุณแม่ควบคุมอาหารและบริหารร่างกายไปด้วย (อ่านต่อ แม่แชร์วิธี! ลดความอ้วนหลังคลอด 10 กก. ในเวลา 2 เดือน)
ตรวจวัดความดันโลหิต ความดันโลหิตของคุณแม่ควรอยู่ในระดับปกติ คือ 80/120 มิลลิเมตรปรอท สำหรับคุณแม่มีความดันโลหิตสูงในระหว่างการตั้งครรภ์หรือในขณะคลอด เมื่อกลับมาตรวจหลังคลอด ความดันโลหิตของคุณแม่ควรจะอยู่ในระดับปกติ แต่ถ้ายังผิดปกติอยู่หมอก็จะได้ให้การดูแลรักษาหรือส่งไปปรึกษาอายุรแพทย์ต่อไป
ตรวจเต้านม หมอจะตรวจดูว่าเต้านมของคุณแม่นั้นมีความผิดปกติหรือไม่ อย่างไร เช่น มีน้ำนมไหลดีหรือมีนมให้ลูกกินพอหรือไม่ เต้านมมีการอักเสบหรือเปล่า
ตรวจหน้าท้อง หมอจะตรวจหน้าท้องเพื่อดูความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหน้าท้องและดูว่าผนังหน้าท้องยังหย่อนอยู่หรือไม่ กรณีที่คุณแม่ผ่าคลอดทางหน้าท้อง หมอก็จะตรวจดูว่าแผลหายดีแล้วหรือยัง
ตรวจภายใน หมอจะตรวจภายในเพื่อดูแผลฝีเย็บ ตรวจดูผนังช่องคลอดว่าแผลที่เย็บเรียบร้อยดีหรือไม่ มีการอักเสบบริเวณช่องคลอดหรือเปล่า ถ้ามีตกขาวมากหมอก็จะตรวจดูว่าความผิดปกตินี้เกิดจากอะไร ตรวจดูว่าปากมดลูกปิดหรือไม่ มีแผลหรือไม่ ซึ่งหลังคลอดอาจจะมีแผลเล็กน้อย ซึ่งถือเป็นเรื่องปกติ ซึ่งโดยส่วนใหญ่คุณหมอจะตรวจมะเร็งปากมดลูกให้พร้อมกับการตรวจภายในหลังคลอดด้วยเลย นอกจากนี้ก็จะตรวจดูขนาดของมดลูกด้วยว่ากลับสู่สภาพปกติแล้วหรือยัง (คือมีขนาดเล็กลงใกล้เคียงก่อนการตั้งครรภ์) ถ้ายังและมีขนาดโตกว่าปกติมาก หมอจะตรวจหาสาเหตุว่าเกิดจากอะไร รวมทั้งตรวจดูตรงตำแหน่งของปีกมดลูกคือ ท่อนำไข่และรังไข่ ว่ามีก้อนเนื้อหรือความผิดปกติใด ๆ หรือไม่ เนื่องจากในช่วงตั้งครรภ์อาจตรวจไม่พบเพราะมดลูกขยายใหญ่จนกลบเนื้องอก แต่เมื่อมดลูกเป็นปกติแล้วก็จะสามารถตรวจพบได้
- สำหรับแม่ผ่าคลอด คุณหมอจะตรวจดูแผลคลอด โดยปกติแล้วแผลคลอดไม่ว่าจะเป็นคลอดปกติหรือผ่าคลอดก็มักจะหายภายใน 1 สัปดาห์หลังคลอด ส่วนอาการปวดแผลหลังคลอดจะปวดอยู่ประมาณ 3-4 วัน หรืออย่างมากไม่เกิน 1 อาทิตย์ และอาการปวดจะค่อย ๆ ทุเลาลง หากมีอาการปวดคุณแม่สามารถกินยาแก้ปวดได้ (เฉพาะยาพาราเซตามอล) ส่วนแผลผ่าตัดจะติดสนิทภายใน 1 สัปดาห์ ไม่มีการบวมหรือมีเลือดไหลซึมออกมาจากแผล แต่จะใช้เวลาอย่างน้อย 3 เดือนกว่าแผลจะหายดี คุณแม่ผ่าคลอดจึงต้องหมั่นดูแลความสะอาดไม่ให้เกิดการติดเชื้อ
- สำหรับแม่คลอดธรรมชาติ คุณหมอจะตรวจมดลูกว่าเข้าอู่หรือยัง เนื่องจากในช่วงตั้งครรภ์มดลูกจะขยายตัวขึ้นมาก หลังการคลอดหมอจะตรวจดูว่ามดลูกหดตัวแล้วหรือยัง ซึ่งส่วนใหญ่มดลูกจะเข้าอู่ในช่วง 4-6 สัปดาห์หลังคลอด เมื่อไปตรวจหมอจะใช้นิ้วสอดเข้าไปภายในช่องคลอด และใช้อีกมือคลำบริเวณหน้าท้อง หากพบว่ามีก้อนที่หน้าท้องแสดงว่ามดลูกเข้าอู่ช้า
ตรวจอาการผิดปกติ นอกจากการตรวจร่างกายและตรวจภายในหลังคลอดแล้ว หมอจะตรวจโรคที่เป็นในระหว่างการตั้งครรภ์ด้วยว่าหายเป็นปกติแล้วหรือยัง (เพราะบางโรคจะเป็นเฉพาะตอนตั้งครรภ์ เมื่อหลังคลอดเสร็จร่างกายจะกลับเข้าสู่สภาพปกติ) รวมถึงโรคประจำตัวที่มีอยู่ก่อนตั้งครรภ์ เช่น โรคหัวใจ โรคปอด หมอก็จะตรวจดูอาการของโรคเหล่านี้ให้ด้วยเช่นกัน
ตรวจภาวะจิตใจ นอกจากร่างกายของคุณแม่หลังคลอดจะมีการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนแล้ว คุณแม่มักจะกังวลกับการเลี้ยงลูก ทำให้มีเวลาพักผ่อนน้อยลง เกิดความเครียด จนอาจนำไปสู่ภาวะซึมเศร้าได้ คุณหมอก็จะสังเกตอาการและพูดคุยเพื่อปรับทัศนคติของคุณแม่ ด้วยการถามไถ่เกี่ยวกับการใช้ชีวิตประจำวัน ว่าคุณแม่เลี้ยงลูกอย่างไร มีปัญหาไม่สบายใจตรงไหน มีใครช่วยเลี้ยงหรือไม่ หากคุณแม่มีปัญหา หมอก็จะได้ช่วยหาทางวางแผนแก้ไขต่อไป

สำหรับคุณแม่ที่กลัวว่าการ ตรวจหลังคลอด เจ็บไหม ขอบอกว่าก็เหมือนการตรวจภายในทั่ว ๆ ไปค่ะ และการ ตรวจหลังคลอด นั้น หากเป็นไปได้ ควรไปตรวจที่โรงพยาบาลที่คุณแม่คลอดและฝากครรภ์ เพราะโรงพยาบาลนั้นจะมีประวัติของคุณแม่ตลอดการตั้งครรภ์รวมถึงตลอดการคลอด จะทำให้คุณหมอตรวจได้ง่ายขึ้นค่ะ