เรื่องจริงจากหมอสูติฯ : ลิ่มเลือดอุดกั้นปอดตอนท้อง

เมื่อไปหา หมอโสภา (ชื่อสมมุติ) ถามฉันอย่างละเอียด ตรวจร่างกาย ใช้เครื่องวัดออกซิเจนผ่านผิวหนัง จับที่นิ้วของฉันในท่านั่ง พบว่า ออกซิเจนในเลือดของฉันมีแค่ร้อยละ 94 หมอบอกว่าออกซิเจนในเลือดต่ำไป ในคนท้องควรจะใกล้ร้อยละร้อย หมอสงสัยว่าฉันจะเป็นลิ่มเลือดอุดกั้นหลอดเลือดในปอด (Pulmonary embolism) ทำให้การแลกเปลี่ยนก๊าซออกซิเจนระหว่างอากาศในถุงลมกับคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดเป็นไปไม่ปกติ ซึ่งอาจจะเป็นในคนท้องได้ แต่หมอก็บอกว่า รายของฉันเป็นรายที่แปลก โรคนี้มักเป็นในคนอ้วน มีลูกหลายคน อายุมากกว่า 35 ปีขึ้นไป ขณะที่ฉันผอมสูง อายุยังไม่มาก ลูกก็เพิ่งมีคนแรก สามีถามว่ามันเกิดได้อย่างไร หมอบอกว่าเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น มีเส้นเลือดขอดหรือเส้นเลือดอุดตันที่ขา หรือร่างกายมีสารแข็งตัวของเลือดผิดปกติ ทำให้เลือดแข็งตัวหลุดไปอุดกั้นหลอดเลือดในปอด หมอส่งฉันไปหาหมออายุรกรรม เพื่อให้ตรวจวินิจฉัย

หมออายุรกรรมตรวจฉันโดยละเอียด ใช้เครื่องอัลตร้าซาวนด์ตรวจหาเส้นเลือดอุดตันที่ขา ส่งตรวจพิเศษ คลื่นเสียงความถี่สูงที่เรียกว่า เอ็กโค่หัวใจ (Echocardiography) เพื่อดูการทำงานของหัวใจ ส่งตรวจเอ็กซเรย์คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าเอ็มอาร์ไอ (MRI= Magnetic resonance imaging) ของปอด เจาะเลือดดูสารที่เกี่ยวข้องกับการแข็งตัวของเลือด ฯลฯ ผลการตรวจพบการอุดตันของลิ่มเลือดที่หลอดเลือดในปอด สาเหตุที่เกิดไม่ได้เกิดจากเส้นเลือดอุดตันที่ขา แต่เกิดจากการขาดโปรตีน เอส (S) ซึ่งเป็นโรคทางพันธุกรรม ทำให้เลือดของฉันแข็งตัวง่ายกว่าปกติ จนเกิดลิ่มเลือดไปอุดตันปอด นี่เองเป็นต้นเหตุของการหายใจไม่อิ่มของฉัน โชคดีที่เป็นไม่มาก ลิ่มเลือดไปอุดตันหลอดเลือดปอดขนาดเล็ก หมอบอกถ้าลิ่มเลือดขนาดใหญ่ มักจะเกิดอาการหายใจไม่ออกเฉียบพลัน ช่วยไม่ทัน อาจถึงกับเสียชีวิตได้

หมอรับฉันไว้ในห้องไอซียูของโรงพยาบาล รักษาโดยการให้ยาละลายลิ่มเลือดชนิดฉีด ที่ไม่มีอันตรายต่อทารกในครรภ์ หมอรักษาจนออกซิเจนในเลือดฉันปกติ นั่นเองฉันจึงรู้สึกว่าตนเองหายใจได้โล่งเหมือนปกติ หลังจากนั้นหมอก็นัดฉันมาดูอย่างใกล้ชิด

ตอนนี้ ฉันเริ่มรักต่างจังหวัด อาหารการกินสะดวก เดินทางสบาย มีเวลาพักผ่อนมาก คนอารมณ์ดี น้ำใจดี จึงคงทำงานอยู่ต่างจังหวัด แม่และพ่อของฉันตัดสินใจมาอยู่เป็นเพื่อนจนกว่าฉันจะคลอด

บันทึกของหมอโสภา

โรคลิ่มเลือดอุดกั้นปอด ในคนท้องพบไม่บ่อย ประมาณ 1-3 ต่อการคลอด 1,000 ราย เป็นสาเหตุการเสียชีวิตในคนท้อง 1 รายต่อ การคลอด 100,000 ราย คนไข้มักมาด้วยอาการหายใจไม่อิ่ม หายใจเร็ว วิตกกังวล กลัว ซึ่งเป็นอาการปกติของคนท้อง เพราะฮอร์โมนของการตั้งครรภ์ทำให้คนท้องหายใจเร็วกว่าปกติ ในคนที่เป็นไม่มากจะวินิจฉัยได้ยาก ในรายที่เป็นมากจะมีอาการเจ็บอก ไอเป็นเลือด ขาดออกซิเจน หยุดหายใจ และเสียชีวิต สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากมีเส้นเลือดขอด เส้นเลือดอุดตันที่ขา เมื่อนั่งหรือยืนหรือเดินทางไกลนานๆ จะเกิดลิ่มเลือดไปอุดตันปอด

ในคนไข้รายนี้ ผลการเจาะเลือดพบสาเหตุ เกิดจากการพร่องโปรตีนเอส (S) ที่เกี่ยวข้องกับการละลายลิ่มเลือด ซึ่งเป็นโรคทางพันธุกรรม จึงมีโอกาสเกิดลิ่มเลือดไปอุดกั้นปอด โชคดีที่อาการไม่รุนแรง สามารถวินิจฉัยและรักษาได้ทันท่วงที คนไข้ตั้งครรภ์จนครบกำหนด ผ่าตัดคลอด แม่และลูกปลอดภัยดี แต่เธอต้องรับยาละลายลิ่มเลือดชนิดกินไปตลอดชีวิต จึงไม่สามารถมีลูกได้อีก เพราะยาอาจมีผลกับลูกในท้อง ซึ่งท้องหน้าอาจจะไม่โชคดีเท่าท้องนี้

อ่านต่อบทความน่าสนใจ คลิก!

ยาลิ่มเลือดอุดตัน เสี่ยงลูกพิการ

คนท้อง ปวดหัวไมเกรน รับมืออย่างไร ?

เรื่องโดย พญ.ชัญวลี ศรีสุโข
ภาพ : Shutterstock