ท้องผูกในเด็ก

ท้องผูกในเด็ก …หนึ่งในปัญหายอดฮิตของคุณแม่ที่มีเจ้าตัวน้อย ในกรณีที่เลี้ยงด้วยนมชงมักเกิดเมื่อลูกน้อยอายุ 6 เดือนขึ้นไปที่เริ่มเปลี่ยนจากนมแม่มาเป็นนมผสม คือท้องผูก อุจจาระแข็ง ถ่ายลำบาก โดยอาการนี้ไม่ได้บ่งบอกถึงสัญญาณของโรคร้ายแต่อย่างใด แต่ก็มักเป็นเรี่องที่คุณพ่อและคุณแม่กังวล แล้วเราจะทำอะไรกันดี ก่อนอื่นเรามาทำความเข้าใจกับสาเหตุของอาการท้องผูกของเด็กๆ กันก่อนดีกว่า

ท้องผูกในเด็ก …ลูกเราท้องผูกหรือเปล่านะ ? (Checklist)

1. ถ่ายอุจจาระน้อยกว่า 3ครั้งต่อสัปดาห์ หรือ น้อยกว่าปกติบ่อยๆ
2. อุจจาระมีลักษณะแข็งและถ่ายยาก มีลักษณะอุจจาระขนาดใหญ่ แข็ง แห้ง และ เวลาถ่ายอุจจาระมีอาการเจ็บปวด
3. ร้องไห้ หรือ กรีดร้องเวลาถ่ายอุจจาระ
4. มีอาการท้องอืด
5. มีอาการคลื่นไส้
6. เบื่ออาหาร
7. ในบางรายมีเลือดติดมากับอุจจาระระหว่างถ่าย หรือมีเลือดปนอยู่

เด็กแต่ละวัยอาการท้องผูกก็เกิดจากปัจจัยต่างกัน

วัยทารก : ปัญหาส่วนใหญ่มาจากนม มักจะเกิดกับทารกที่แพ้นมวัวหรือตอนเปลี่ยนนมก็จะทำให้ท้องผูกได้ ดังนั้นหมั่นสังเกตอุจจาระหากถ่ายออกมาแข็งหรือลูกถ่ายลำบาก ก็ตรวจสอบดูสัดส่วนของการผสมนมว่าเจือจางไปหรือเปล่า ให้ผสมให้ถูกแล้วสังเกตอุจจาระอีกครั้งว่าอ่อนตัวลงหรือเปล่า หากอุจจาระยังเหมือนเดิมอาจลองเปลี่ยนนม สำหรับทารกอายุ 6 เดือนขึ้นไปให้กินอาหารเด็กตามวัยให้กินอาหารครบหมู่ ในปริมาณอาหารเพียงพอ ถ้ายังท้องผูกหรือถ่ายยากอยู่แนะนำให้ดื่มน้ำผลไม้ เช่น น้ำลูกพรุน น้ำส้มคั้น เป็นต้น

เด็กวัยเตาะแตะ : ในวัยนี้เริ่มกินอาหารเด็กตามวัยเป็นอาหารหลักแล้ว แต่ถ้ายังดื่มนมปริมาณมาก กินอาหารน้อย แล้วเกิดอาการท้องผูกแนะนำให้คุณแม่หัดให้ลูกกินนมจากถ้วย และเลือกโภชนาการที่เหมาะสม รวมทั้งจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์หรือใยอาหารเพื่อกระตุ้นการขับถ่ายด้วย หลังดื่มนมให้ลูกดื่มน้ำเปล่าตามและเพิ่มผักผลไม้ในมื้ออาหาร และในวัยนี้สิ่งสำคัญที่สุดก็คือการฝึกให้ลูกขับถ่ายเองหลังกินอาหารอิ่มแล้วอย่างสม่ำเสมอ

เด็กวัยอนุบาล : ถ้าไม่มีความผิดปกติของลำไส้ ส่วนใหญ่ก็จะเกิดจากอาหาร ให้คุณแม่สังเกตอาหารที่ลูกกินในแต่ละวันก่อน ว่าเขากินเนื้อสัตว์กับแป้งมากเกินไปหรือเปล่า ถ้าใช่ก็ถึงเวลาที่ต้องปรับอาหารให้ดื่มนมวันละสองแก้ว ให้กินผัก และผลไม้ให้มากขึ้นกับชวนลูกออกกำลังกายเป็นประจำ

จุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ในระบบทางเดินอาหาร อาทิเช่น Lactobacillus reuteri (แล็กโทบาซิลลัส รียูเทอรี) เป็นจุลินทรีย์ที่มักพบในน้ำนมแม่ มีผลการวิจัยรับรองว่าช่วยในการเพิ่มจำนวนจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ในทางเดินอาหาร กระตุ้นการขับถ่าย ลดการปวดท้อง ลดท้องผูก ลดภาวะร้องโคลิก  โดยจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์จะช่วยสร้างภาวะที่เป็นกรด ทำให้มีการดูดน้ำกลับเข้าสู่โพรงลำไส้ จึงช่วยให้อุจจาระอ่อนนุ่ม และขับถ่ายง่ายขึ้น

ดังนั้นการดูแลโภชนาการของลูกในวัยนี้เป็นเรื่องสำคัญ โดยเฉพาะเรื่องการขับถ่ายที่มีผลต่ออารมณ์ของลูกน้อยตลอดทั้งวัน หากคุณแม่เลือกโภชนาการที่เหมาะสม รวมทั้งจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ จะช่วยให้การขับถ่ายของลูกน้อยง่ายขึ้น

#จุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ในเด็ก #รียูเทอรี #ท้องแฮปปี้  #ลูกน้อยเติบโตแฮ้ปปี้ทุกวัน

อ้างอิง

• SINKIEWICZ G, et al. Microbial Ecology in Health and Disease. 2008; 20: 122_126
• Coccorullo P, et al. J Pediatr. 2010 Oct;157(4):598-602.
• Savino F, et al. Pediatrics. 2010 Sep;126(3):e526-33.
• Szajewska H, et al. J Pediatr. 2013 Feb;162(2):257-62
• Indrio F et al. Euro J Clin Invest 2011;41(4): 417-22.
• Romano C, Ferrau V et al. J Pediatr Child Health, 2010. Epub.